Các bệnh trên cây lúa là nỗi lo thường trực của bà con nông dân, ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất và chất lượng mùa màng. Việc nhận biết sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại, bảo vệ thành quả lao động.
AgriDrone sẽ đồng hành cùng bà con tìm hiểu về các bệnh thường gặp trên cây lúa, từ đó đưa ra giải pháp phòng trừ hiệu quả, bền vững.
Mục lục
Nhận biết các bệnh thường gặp trên cây lúa
Việc nhận biết đúng và kịp thời các bệnh hại là tiền đề quan trọng để có biện pháp phòng trừ hiệu quả. Dưới đây là một số bệnh hại lúa phổ biến nhất tại Việt Nam:
Bệnh đạo ôn (Pyricularia oryzae)
Đây là một trong những bệnh nguy hiểm nhất, có khả năng gây hại nghiêm trọng ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng của cây lúa.
Triệu chứng:
- Trên lá: Vết bệnh ban đầu là những chấm nhỏ màu xanh xám, sau đó lan rộng thành hình thoi (mắt én), viền nâu, tâm màu xám trắng. Nhiều vết bệnh liên kết lại làm cháy khô lá lúa.
- Trên cổ bông: Vết bệnh màu nâu đen bao quanh cổ bông, làm bông lúa bị gãy gục, hạt lép lửng.
- Trên hạt: Vết bệnh là những đốm tròn nhỏ, màu nâu, tâm xám trắng.
Nguyên nhân: Do nấm Pyricularia oryzae gây ra. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, nhiệt độ từ 20-28°C, đặc biệt là vào ban đêm khi trời có sương mù.
Tác hại: Theo thống kê của Cục Bảo vệ thực vật, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, bệnh đạo ôn trên lúa có thể làm giảm năng suất lúa từ 10-80% tùy thuộc vào mức độ nhiễm bệnh và giai đoạn sinh trưởng của cây.
Bệnh khô vằn (Rhizoctonia solani)
Bệnh thường xuất hiện ở giai đoạn lúa đẻ nhánh đến làm đòng, trổ bông.
Triệu chứng:
- Trên bẹ lá: Vết bệnh ban đầu là những đốm hình bầu dục, màu xanh xám, sau đó lan rộng và liên kết lại thành những vệt lớn có hình dạng vằn vện, màu nâu xám.
- Trên lá: Vết bệnh tương tự như trên bẹ lá, làm lá bị khô héo.
Nguyên nhân: Do nấm Rhizoctonia solani gây ra. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nóng ẩm, ruộng lúa rậm rạp, bón thừa phân đạm.
Tác hại: Bệnh làm giảm khả năng quang hợp của cây, khiến cây sinh trưởng kém, hạt bị lép lửng, giảm năng suất từ 5-20%.
Bệnh bạc lá (Xanthomonas oryzae pv. oryzae)
Bệnh bạc lá trên cây lúa thường xuất hiện ở giai đoạn lúa làm đòng đến chín, đặc biệt là sau những đợt mưa bão.
Triệu chứng:
- Trên lá: Vết bệnh ban đầu là những sọc nhỏ thấm nước, màu vàng nhạt, sau đó lan rộng ra toàn bộ phiến lá, làm lá bị khô héo, có màu trắng bạc.
- Trên thân, hạt: Bệnh cũng có thể gây hại trên thân, hạt, làm thân bị thối, hạt bị lép lửng.
Nguyên nhân: Do vi khuẩn Xanthomonas oryzae pv. oryzae gây ra. Bệnh lây lan qua nước mưa, gió, dụng cụ lao động.
Tác hại: Bệnh làm giảm khả năng quang hợp, cây sinh trưởng kém, hạt bị lép lửng, giảm năng suất từ 10-50%.
Bệnh lem lép hạt
Bệnh lem lép hạt là hiện tượng hạt lúa bị lửng hoặc lép, bên trong ít hoặc rất ít gạo, đôi khi không có gạo.
Triệu chứng:
- Vỏ trấu sậm màu biến đổi từ màu nâu đến đen, từ lốm đốm đến đen toàn bộ vỏ trấu.
Nguyên nhân: Có thể do nhiều loại nấm, vi khuẩn hoặc virus gây ra, bao gồm: Curvularia lunata, Sarocladium oryzae, Alternaria padwickii, Fusarium spp., Pseudomonas fuscovaginae, Burkholderia glumae.
Tác hại: Bệnh làm giảm năng suất và chất lượng gạo, ảnh hưởng đến giá trị thương phẩm.
Phương pháp phòng trừ các bệnh trên cây lúa
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, vì vậy, việc áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp ngay từ đầu vụ là rất quan trọng.
Biện pháp canh tác
- Chọn giống: Sử dụng các giống lúa kháng bệnh, có năng suất cao, phù hợp với điều kiện canh tác của từng vùng. Hiện nay, các giống lúa như OM5451, OM18, Đài Thơm 8, RVT… được đánh giá cao về khả năng chống chịu sâu bệnh.
- Thời vụ: Bố trí thời vụ gieo sạ hợp lý, tránh thời điểm bệnh phát sinh mạnh.
- Mật độ gieo sạ: Gieo sạ với mật độ vừa phải, tạo độ thông thoáng cho ruộng lúa. Theo khuyến cáo của các cơ quan chuyên môn, mật độ gieo sạ thích hợp là 80-100 kg/ha .
- Phân bón: Bón phân cân đối, hợp lý, tránh bón thừa phân đạm. Nên sử dụng các loại phân bón hữu cơ, phân bón vi sinh để tăng cường sức đề kháng cho cây.
- Quản lý nước: Điều tiết nước hợp lý, không để ruộng lúa bị ngập úng hoặc khô hạn kéo dài.
- Vệ sinh đồng ruộng: Dọn sạch cỏ dại, tàn dư cây trồng sau thu hoạch để hạn chế nguồn bệnh.
Biện pháp sinh học
- Sử dụng các chế phẩm sinh học có chứa các vi sinh vật đối kháng với nấm, vi khuẩn gây bệnh như Trichoderma, Bacillus subtilis…
- Bảo vệ và phát triển các loài thiên địch như ong ký sinh, bọ rùa…
Biện pháp hóa học
- Sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật có trong danh mục được phép sử dụng, ưu tiên các loại thuốc có nguồn gốc sinh học, ít độc hại với con người và môi trường.
- Phun thuốc đúng thời điểm, đúng liều lượng, đúng cách theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Luân phiên sử dụng các loại thuốc có hoạt chất khác nhau để tránh hiện tượng kháng thuốc.
- Sử dụng hệ thống phun thuốc bằng máy bay không người lái AgriDrone để nâng cao hiệu quả phòng trừ bệnh, tiết kiệm thời gian, công sức và giảm thiểu độc hại cho người phun.
Một số loại thuốc phòng trừ bệnh trên cây lúa
| Bệnh | Hoạt chất | Thời điểm phun |
| Đạo ôn | Tricyclazole, Isoprothiolane, Fenoxanil | Phun khi bệnh mới xuất hiện, phun lại sau 7-10 ngày nếu bệnh nặng. Đối với đạo ôn cổ bông phun lần 1 khi lúa trổ 3-5%, phun lại lần 2 sau 5-7 ngày |
| Khô vằn | Validamycin, Hexaconazole, Propiconazole | Phun khi bệnh mới xuất hiện, phun lại sau 7-10 ngày nếu bệnh nặng. |
| Bạc lá | Kasugamycin, Streptomycin, Oxolinic acid | Phun khi bệnh mới xuất hiện, phun lại sau 7-10 ngày nếu bệnh nặng. |
| Lem lép hạt | Difenoconazole, Propiconazole, Tebuconazole | Phun trước khi lúa trổ và sau khi lúa trổ đều. |
Ứng dụng máy bay phun thuốc trong phòng trừ sâu bệnh cho lúa
Máy bay nông nghiệp của AgriDrone đang là giải pháp tiên tiến, mang lại hiệu quả cao trong phòng trừ sâu bệnh hại lúa. Những ưu điểm lớn của drone phun thuốc này bao gồm:
- Phun thuốc chính xác, đồng đều, tiết kiệm thuốc và nước.
- Tăng năng suất lao động, giảm chi phí nhân công.
- Hạn chế sự tiếp xúc của người phun với thuốc bảo vệ thực vật, bảo vệ sức khỏe.
- Phù hợp với canh tác diện rộng, địa hình phức tạp.
- Có thể phun thuốc vào ban đêm, tránh thời tiết nắng nóng, tăng hiệu quả của thuốc.
Các bệnh trên cây lúa luôn là mối đe dọa lớn đối với sản xuất nông nghiệp. Việc trang bị kiến thức đầy đủ, áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp và ứng dụng công nghệ cao như máy bay nông nghiệp cho cây lúa của AgriDrone sẽ giúp bà con nông dân bảo vệ mùa màng, nâng cao năng suất và chất lượng lúa gạo.
Hãy tìm hiểu chi tiết về các sản phẩm drone để chủ động hơn trong công việc, tối ưu hóa chi phí và gia tăng lợi nhuận. Đây chính là chìa khóa để hướng tới nền nông nghiệp Việt Nam hiện đại, bền vững và thịnh vượng.
