Bà con nông dân chúng ta đều biết, cây lúa đã trở thành cây trồng chủ lực của nhiều gia đình, và việc chăm sóc cây lúa đúng cách là yếu tố quan trọng quyết định đến mùa màng có được bội thu hay không. Một trong những yếu tố không thể thiếu trong quá trình canh tác là bón phân đúng kỹ thuật.
Trong bài viết này, AgriDrone sẽ tìm hiểu về các cách bón phân cho lúa hiệu quả, để mỗi mùa vụ đều mang lại những kết quả tốt đẹp.
Mục lục
Vai trò của việc bón phân cho cây lúa đúng cách
Trong nông nghiệp, đặc biệt là canh tác lúa, việc bón phân đóng một vai trò sống còn. Không chỉ đơn thuần là việc cung cấp dinh dưỡng cho cây, bón phân đúng cách giúp lúa phát triển khỏe mạnh, đạt năng suất cao và góp phần ổn định an ninh lương thực.
Ở Việt Nam, một trong những nước sản xuất lúa gạo hàng đầu thế giới, việc bón phân đúng kỹ thuật đã trở thành một phần không thể thiếu trong quy trình canh tác.
Theo các nghiên cứu từ Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, việc sử dụng các phương pháp bón phân cây lúa đúng liều lượng và thời điểm có thể tăng năng suất lúa lên đến 20-30% so với phương pháp bón phân truyền thống.
Có nghĩa là với cùng một diện tích canh tác, nếu bà con nông dân tuân thủ đúng kỹ thuật bón phân cho lúa, sản lượng lúa có thể tăng thêm từ 1 đến 1,5 tấn mỗi hecta.
Các loại phân bón thiết yếu cho cây lúa hiện nay
Phân đơn
Phân đơn là loại chỉ chứa một nguyên tố dinh dưỡng chính. Phổ biến gồm:
- Đạm urê (N): Giúp phát triển thân – lá, tăng sinh khối.
- Lân supe (P): Phát triển rễ, tăng khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
- Kali clorua (K): Tăng cường sức chống chịu sâu bệnh, giúp hạt chắc.
Ưu điểm là dễ điều chỉnh từng loại dinh dưỡng theo nhu cầu. Tuy nhiên bà con cần phối hợp đúng tỷ lệ, dễ gây mất cân bằng nếu bón sai.
Phân NPK hỗn hợp
Là loại phân tổng hợp chứa đủ ba thành phần chính N–P–K theo tỷ lệ xác định (ví dụ: 12–5–10, 16–8–16).
Ưu điểm: tiện dụng, phù hợp cho người chưa có kinh nghiệm phối trộn. Dùng tốt cho cả bón lót và thúc.
Phân bón lá
Dạng dung dịch, phun trực tiếp lên lá để bổ sung vi lượng hoặc dinh dưỡng khi cây yếu, rễ hấp thụ kém (ví dụ: giai đoạn ngậm sữa, cuối vụ).
Phân hữu cơ hoai mục
Bao gồm phân chuồng (gà, bò, heo…), phân xanh, phân vi sinh. Công dụng:
- Tăng độ tơi xốp đất.
- Cung cấp hệ vi sinh vật có lợi.
- Giảm phụ thuộc hóa học, thúc đẩy sản xuất bền vững.
Phân bón sinh học đặc hiệu
AgriDrone ghi nhận nhiều bà con sử dụng hiệu quả các sản phẩm phân sinh học chuyên dùng cho từng giai đoạn, phun bằng tay hoặc máy bay không người lái, tiện lợi, chính xác và hiệu quả cao.
Cách bón phân cho lúa theo từng giai đoạn
Mỗi giai đoạn sinh lý của cây sẽ cần một loại phân với tỷ lệ và cách bón khác nhau. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết, ứng dụng thực tiễn trong điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng tại Việt Nam, đặc biệt là vùng Đồng bằng sông Cửu Long.
Giai đoạn 1: Bón lót (Trước khi gieo sạ)
Giai đoạn bón lót diễn ra trước khi sạ từ 7–10 ngày, có mục tiêu chính là cung cấp nền dinh dưỡng cơ bản giúp đất tơi xốp, cây bén rễ nhanh và sinh trưởng khỏe mạnh ngay từ đầu.
Bà con nên sử dụng phân chuồng hoai mục với liều lượng khoảng 800–1.200 kg/công, kết hợp với 20–30 kg supe lân hoặc lân nung chảy nếu đất chua, thêm vào khoảng 4–6 kg urê và 3–5 kg kali clorua, tương ứng với 30–40% lượng đạm và 30% lượng kali cho cả vụ. Nếu sử dụng phân tổng hợp, có thể thay thế bằng NPK 5.10.3 với định lượng 20–25 kg/công.
Toàn bộ phân nên được rải đều khi làm đất lần cuối, sau đó bừa kỹ để trộn sâu vào lớp đất mặt, đảm bảo cây tiếp cận dinh dưỡng ngay từ lúc mầm nảy. Cần đảm bảo độ ẩm thích hợp, tránh tình trạng đất quá khô hoặc úng nước.
Giai đoạn 2: Bón thúc lần 1 (Sau sạ 7- 10 ngày – Giai đoạn đẻ nhánh)
Đây là giai đoạn cây lúa bắt đầu đẻ nhánh, cần lượng dinh dưỡng lớn để phát triển bộ lá và hệ rễ khỏe mạnh. Sau khi sạ khoảng 7–10 ngày, khi cây lúa có từ 2–3 lá thật, bà con nên tiến hành bón thúc lần 1.
Loại phân phù hợp gồm NPK 12.5.10 với liều lượng 13–16 kg/công, kết hợp thêm 1–1.2 kg urê và khoảng 3–4 kg kali clorua nếu không sử dụng phân tổng hợp.
Giai đoạn này rất nên bổ sung thêm phân bón lá sinh học như Bio Siêu đẻ nhánh pha 250ml cho 1.000m², phun đều lên lá vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát để cây hấp thu nhanh.
Toàn bộ lượng phân được rải khi ruộng giữ mực nước nông từ 2–3 cm, sau đó duy trì nước trong 3–5 ngày để phân hòa tan và rễ hấp thụ tốt hơn. Có thể kết hợp sục bùn và làm cỏ lần đầu để tăng hiệu quả hấp thu.
Giai đoạn 3: Bón thúc lần 2 (Sau sạ 18–25 ngày)
Mục tiêu của đợt bón này là củng cố sức sinh trưởng cho nhánh chính, thúc đẩy sự phát triển thân – lá ổn định, chuẩn bị bước vào giai đoạn làm đòng.
Khi lúa được khoảng 18–25 ngày sau sạ, tức giai đoạn cuối đẻ nhánh, bà con nên bón NPK 16.8.16 từ 12–15 kg/công và bổ sung kali clorua khoảng 2.5–3.5 kg/công.
Nếu quan sát thấy cây chậm phát triển hoặc có biểu hiện thiếu vi lượng, có thể phun thêm phân vi lượng tổng hợp dạng lá.
Cách bón là rải đều trên ruộng khi mực nước khoảng 3–4 cm, tuyệt đối tránh bón khi ruộng khô nứt nẻ hoặc đang ngập sâu. Thời điểm bón thích hợp là buổi sáng hoặc chiều muộn, khi nhiệt độ dịu và cây lúa ít thoát hơi nước.
Giai đoạn 4: Bón đón đòng
Đây là thời điểm quan trọng quyết định chất lượng và số lượng đòng lúa, thường diễn ra vào khoảng 35–40 ngày sau sạ hoặc trước trỗ 10–15 ngày.
Giai đoạn này, cây lúa cần tăng cường kali để phát triển đòng khỏe, đồng đều, hạn chế sâu bệnh và lép hạt. Bà con nên bón khoảng 3–3.5 kg kali clorua/công và kết hợp phun Bio Siêu rước đòng 250ml cho mỗi 1.000m².
Khi phun, ưu tiên thực hiện vào sáng sớm hoặc chiều mát, thời điểm lá lúa dễ mở khí khổng để hấp thu dinh dưỡng. Nếu sử dụng máy bay nông nghiệp, cần đảm bảo độ cao và áp lực phun phù hợp để phủ đều toàn bộ diện tích.
Trong đợt bón đóng cho cây lúa, tránh sử dụng đạm, vì bón đạm muộn dễ gây lốp cây, cổ bông yếu và tăng nguy cơ bệnh đạo ôn cổ bông.
Giai đoạn 5: Bón nuôi hạt
Sau trỗ, lúa bước vào giai đoạn làm hạt (ngậm sữa – chắc hạt), đây là giai đoạn quyết định đến năng suất và chất lượng gạo. Mục tiêu là cung cấp đủ kali và vi lượng để giúp hạt lúa phát triển đều, chắc, hạn chế lép, tăng tỷ lệ gạo nguyên.
Từ 7–20 ngày sau trỗ, bà con nên bón kali clorua từ 1–2.5 kg/công tùy loại đất (tăng ở đất nhẹ, giảm ở đất phù sa), kết hợp phun Bio Siêu vào gạo với liều lượng 250ml/1.000m².
Thời gian phun lý tưởng là buổi sáng khi sương vừa tan hoặc chiều mát, tránh mưa gió và nhiệt độ cao để tối ưu hiệu quả hấp thu.
Giai đoạn này tuyệt đối không rải đạm, vì dễ kéo dài thời gian sinh trưởng, gây lép hạt và giảm phẩm chất gạo.
Tổng hợp các phương pháp bón phân cho lúa hiệu quả nhất
Tùy theo quy mô canh tác, điều kiện địa hình và thiết bị sẵn có, bà con có thể áp dụng linh hoạt các phương pháp bón phân cho cây lúa dưới đây:
Bón phân bằng tay
Bà con tự rải phân đều tay trên mặt ruộng trong từng giai đoạn sinh trưởng.
- Ưu điểm: Không cần đầu tư thiết bị, phù hợp với ruộng nhỏ lẻ hoặc địa hình khó tiếp cận.
- Hạn chế: Phân tán không đồng đều, dễ sai liều lượng, tốn nhiều công lao động và thời gian.
- Lưu ý khi áp dụng:
- Nên đeo bao tay, khẩu trang để tránh tiếp xúc trực tiếp với phân hóa học.
- Rải phân theo chiều gió để tránh phân dính vào người.
- Kết hợp làm cỏ và giữ nước ổn định 2–4 cm sau bón để phân tan đều.
Bón phân bằng máy đẩy tay hoặc máy kéo
Sử dụng máy chuyên dụng để rải phân theo luống hoặc toàn bộ mặt ruộng.
- Ưu điểm: Phân bố đều hơn bón tay, tăng độ chính xác, tiết kiệm công.
- Hạn chế: Cần đầu tư ban đầu, không phù hợp ở ruộng trũng, ruộng bậc thang.
- Ứng dụng tốt:
- Vùng trung du, đồng bằng có mặt ruộng bằng phẳng.
- Khi sử dụng phân dạng hạt hoặc viên nén có kích thước đồng đều.
Phun phân qua lá bằng bình xịt tay
Phân bón dạng dung dịch được pha loãng và phun trực tiếp lên lá lúa.
- Ưu điểm:
- Bổ sung dinh dưỡng nhanh cho cây yếu, rễ kém hấp thụ.
- Đặc biệt hiệu quả ở giai đoạn nuôi hạt (ngậm sữa – đỏ đuôi).
- Hạn chế: Tốn công phun, hiệu quả phụ thuộc vào thời tiết và thời điểm phun.
- Lưu ý khi thực hiện:
- Pha đúng liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
- Phun vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát để hạn chế bốc hơi.
- Tránh phun khi trời nắng gắt hoặc có gió mạnh, mưa giông.
Bón phân bằng máy bay nông nghiệp
Sử dụng máy bay không người lá để rải phân hoặc phun phân bón lá tự động cho cây lúa.
- Ưu điểm vượt trội:
- Phân bố đều – chính xác theo bản đồ tọa độ.
- Rút ngắn thời gian bón trên diện tích lớn (1 ha chỉ mất 7–10 phút).
- Tiết kiệm 50–70% công lao động và 20–30% lượng phân bón.
- Bảo vệ sức khỏe người bón, hạn chế tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.
- Phù hợp với:
- Mô hình canh tác trên diện tích lớn, ruộng thẳng cánh cò bay.
- Bà con cần tiết kiệm nhân công và tăng hiệu quả phun/bón trong thời vụ gấp rút.
- Loại phân sử dụng:
- Phân hạt nhẹ chuyên dụng cho máy bay.
- Phân sinh học dạng dung dịch (Bio Siêu đẻ nhánh, Bio Siêu rước đòng…).
- Lưu ý vận hành:
- Kiểm tra pin, trọng tải và phần mềm định tuyến bay trước khi hoạt động.
- Tránh bay lúc trời gió mạnh, đảm bảo an toàn cho người và cây trồng.
Kết hợp bón gốc và phun lá linh hoạt theo điều kiện
Bón phân vào đất để cung cấp nền dinh dưỡng, kết hợp với phun qua lá ở giai đoạn cây cần bổ sung nhanh (ngậm sữa – đỏ đuôi).
- Ưu điểm:
- Tối ưu hấp thu dinh dưỡng cả qua rễ và lá.
- Giảm áp lực phân gốc trong điều kiện đất bạc màu hoặc mưa kéo dài.
- Lưu ý::
- Đối với các vùng đất khó giữ nước hoặc vùng canh tác vụ hè thu, nên ưu tiên mô hình kết hợp.
- Bón phân hữu cơ hoai mục đầu vụ, sau đó dùng phân bón lá sinh học vào giữa và cuối vụ để tăng chất lượng hạt.
AgriDrone – Đại lý cung cấp các loại máy bay bón phân uy tín, chính hãng
AgriDrone là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực cung cấp máy bay nông nghiệp tại Việt Nam. Chúng tôi tự hào là đại lý cung cấp các loại máy bay bón phân chất lượng, uy tín, giúp bà con nông dân tối ưu hóa quá trình và các biện pháp bón phân cho lúa, hỗ trợ giúp tăng năng suất và giảm thiểu chi phí lao động cho nhà nông.
Với các dòng máy bay hiện đại, AgriDrone mang đến giải pháp toàn diện cho việc bón phân, từ phun phân bón lá đến rải phân đồng đều trên diện tích rộng. Sản phẩm của AgriDrone được thiết kế bền bỉ, dễ sử dụng và được bảo hành chính hãng, đảm bảo sự hài lòng cho bà con trong quá trình sử dụng.
Bà con có nhu cầu tìm hiểu thêm về các sản phẩm máy bay bón phân cho lúa hoặc cần hỗ trợ kỹ thuật, hãy liên hệ với AgriDrone qua hotline 03 3838 9999 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất.
Trên đây là một số điều cần biết khi bón phân cho lúa. Chúc bà con có mùa màng bội thu.
