Sầu riêng không chỉ là loại quả yêu thích của nhiều người mà còn là nguồn thu nhập chính cho nông dân ở nhiều vùng. Nhưng có một vấn đề lớn mà người trồng sầu riêng thường xuyên phải đối mặt là hiện tượng “sượng múi”, một tình trạng làm ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị của quả.
Trong bài viết này, cùng AgriDrone tìm hiểu về nguyên nhân và cách khắc phục hiện tượng sầu riêng bị sượng, giúp bảo vệ vườn sầu riêng phát triển xanh tốt.
Mục lục
Thế nào là sầu riêng bị sượng múi?
Sầu riêng sượng múi là một hiện tượng không mong muốn, biểu hiện qua các dạng khác nhau, làm ảnh hưởng đến chất lượng và hương vị đặc trưng của loại quả này.
Sượng múi sầu riêng biểu hiện qua ba dạng chính: sượng cứng, sượng nhão, và cháy múi.
Sượng cứng
Sầu riêng chín phần cơm của nó không mềm như bình thường mà trở nên cứng và có màu trắng đục.
Múi sầu riêng bình thường là sự hòa quyện giữa màu vàng và mùi thơm ngọt lịm, nhưng khi bị sượng, nó mất đi hương vị đó và thậm chí có phần trắng và vàng lẫn lộn giống như “da lợn”. Điều này thường chỉ ảnh hưởng đến một vài vị trí nhỏ trong quả, nhưng trong trường hợp nặng, toàn bộ múi sầu riêng có thể bị sượng cứng.
Sượng nhão
Hay còn gọi là “cơm nhão” khiến phần cơm của sầu riêng trở nên mềm và nhão, không còn giữ được hình dáng đặc trưng.
Trong trường hợp nhẹ, chỉ có phần cơm gần hạt bị ảnh hưởng, nhưng nếu tình trạng nghiêm trọng, toàn bộ phần cơm sẽ bị biến đổi. Đặc biệt, những cơn mưa vào giai đoạn trước thu hoạch có thể làm tăng tỷ lệ sầu riêng bị “cơm nhão”.
Cháy múi
Là hiện tượng phần cơm sầu riêng chuyển sang màu nâu nhạt hoặc nâu đậm, như thể bị cháy xém.
Nguyên nhân có thể do việc cung cấp không đủ chất dinh dưỡng hoặc nước cho cây trong quá trình phát triển. Bón phân không đầy đủ, đặc biệt là thiếu nguyên tố Bo, cũng là một yếu tố gây ra tình trạng này.
Biểu hiện của sượng múi trên các giống sầu riêng phổ biến:
- Sầu riêng Monthong thường gặp hiện tượng cơm cứng, mất màu và cơm bị nhão.
- Sầu riêng Ri 6 chủ yếu bị cháy múi, phần cơm chuyển màu nâu và thường xuyên bị biến dạng.
- Sầu riêng sữa hạt lép lại hay gặp tình trạng cơm nhão, mềm và dễ bị cháy vách múi.
- Sầu riêng khổ qua xanh có biểu hiện là cơm trái bị nhão, đặc biệt sau những đợt mưa lớn.
Nguyên nhân gây sượng cơm ở sầu riêng
Cạnh tranh dinh dưỡng
- Trong giai đoạn 8 – 12 tuần sau khi đậu trái, sự phát triển mạnh mẽ của phần cơm trái cùng với sự ra đọt non tạo ra một cuộc cạnh tranh dinh dưỡng. Cây thường huy động chất dinh dưỡng cho đọt non mạnh mẽ hơn, khiến cho cơm trái không phát triển bình thường và gây ra tình trạng sượng.
- Kỹ thuật bón phân để trừ sâu bệnh trên cây sầu, đặc biệt việc bón dư thừa phân đạm, có thể kích thích sự sinh trưởng của cây và gây ra đọt non, đây là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ sượng cơm.
Môi trường
- Mưa nhiều hoặc tưới quá mức gây ra sự gia tăng đọt non ở cây sầu riêng. Điều này, kết hợp với mực nước cao trong mương, làm tăng độ ẩm của đất, khiến cây hấp thụ nhiều nước hơn. Hậu quả là trái sầu riêng phát triển kém, có cơm nhão và chất lượng giảm.
- Ngược lại nếu như “xiết nước” ở cây sầu quá sớm, để hạn chế mọc đọt non hoặc để trái chín sớm có thể khiến phần cơm trái không phát triển đầy đủ, mang màu trắng nhỏ và bị “lạt cơm”.
- Quản lý nước đúng cách trong trồng sầu riêng giúp hoa nở sớm và tập trung, nhưng nếu để hoa nở tự nhiên, nhiều đợt hoa cùng lúc sẽ cạnh tranh dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sự phát triển của trái và gây sượng trái.
Đặc điểm của cây và kích cỡ trái
- Khi trồng cây sầu riêng nhân giống bằng hạt hay cây còn non, mới cho trái một hai năm thường dễ bị sượng hơn do chúng sinh trưởng mạnh mẽ và dễ ra đọt xanh.
- Trái có kích thước lớn cũng có xu hướng bị sượng hơn do nhu cầu dinh dưỡng cao hơn, dễ gây ra tình trạng mất cân bằng dinh dưỡng.
Rối loạn dinh dưỡng
- Sự mất cân đối trong việc cung cấp các chất dinh dưỡng như can-xi, ma-nhê và kali có thể dẫn đến sượng cơm. Kali có mối quan hệ nghịch với can-xi và ma-nhê, nên bón nhiều phân kali mà thiếu can-xi và ma-nhê có thể gây nên tình trạng này cho trái.
- Bón phân chứa chlor, thường là phân KCl, cũng được cho là nguyên nhân làm tăng khả năng sượng cơm do chlor có thể làm cho cơm trái tích tụ nhiều nước và giảm phẩm chất.
Biện pháp phòng ngừa sầu riêng bị sượng
Để khắc phục hiện tượng sượng cơm, nhà vườn cần áp dụng một loạt các biện pháp kỹ thuật canh tác và chăm sóc cây sầu riêng cẩn thận.
Dưới đây là một số biện pháp được khuyến nghị dựa trên các nguyên nhân gây ra tình trạng sượng:
Giảm bớt sự cạnh tranh dinh dưỡng:
Hạn chế sự ra đọt non trong giai đoạn trái phát triển bằng cách phun phân MKP (0-52-34) hoặc Nitrat Kali (KNO3) để kiểm soát sự phát triển của đọt con, giảm cạnh tranh dinh dưỡng và hỗ trợ sự phát triển bình thường của trái.
Bón phân đúng cách, tránh bón thừa phân đạm và không sử dụng phân có chứa Chlor như KCl. Bón đủ kali, đặc biệt trong giai đoạn trái trưởng thành và chín, để cơm trái có màu vàng đậm và vị ngọt hơn.
Kích thích cây ra hoa đồng loạt và cắt bỏ hoa hoặc trái non ở các đợt ra sau để giảm cạnh tranh và tập trung nguồn dinh dưỡng cho trái chín.
Quản lý nước
Kiểm soát mực nước trong mương vườn, giữ mức nước ở độ sâu 60 – 80 cm từ mặt liếp để không làm gia tăng ẩm độ đất. Tiến hành rút nước trong mương để thúc đẩy quả trưởng thành và chín, nên trước khi thu hoạch 25 – 30 ngày.
Phủ mặt liếp bằng plastic trong mùa mưa để hạn chế ẩm độ cao và tình trạng cơm nhão. Nếu có mưa lớn trong giai đoạn thu hoạch, ngừng thu hoạch và rút nước, chờ 3 – 5 ngày trước khi thu hoạch trở lại.
Bón phân qua lá
Phun phân bón lá có chứa Bo sau khi đậu trái 15 – 20 ngày để hạn chế cháy múi do thiếu Bo. Nên tăng cường bổ sung các chất can-xi, ma-nhê và kali theo quy trình cụ thể trong suốt quá trình phát triển của trái.
Thu hoạch và xử lý trái sau khi thu hoạch
Thu hoạch trái đúng thời điểm, khoảng 115 – 120 ngày sau khi đậu trái cho giống Monthong và 105 – 110 ngày cho giống sữa hạt lép. Hạn chế tiếp xúc trực tiếp của trái với đất để tránh nhiễm bệnh thối trái sầu riêng.
Nhúng trái vào dung dịch ethephon để kích thích chín đều là một cách khắc phục việc sầu riêng bị sượng. Bảo quản trái nơi khô ráo, mát mẻ, và không đậy kín để vỏ trái không bị mềm và chuyển màu vàng sáng.
Hiệu quả của máy bay phun thuốc trong việc giảm thiểu rủi ro sượng múi sầu riêng
Máy bay phun thuốc tự động đang thay đổi cách chúng ta bảo vệ sầu riêng khỏi tình trạng sượng múi.
Với khả năng phân phối chính xác thuốc và phân bón, những chiếc máy bay phun thuốc cho sầu riêng giúp đảm bảo cây nhận được dinh dưỡng mà không tạo ra sự cạnh tranh dinh dưỡng có thể gây hại.
Đặc biệt, khả năng giám sát từ xa cho phép phát hiện và xử lý kịp thời các điều kiện có thể gây sượng, nâng cao sức khỏe cây.
AgriDrone mang đến DJI T40, một giải pháp nổi bật với công nghệ phun ly tâm và cảm biến lực, đảm bảo phân tán thuốc đều và chính xác.
Điều này không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu quả phun xịt mà còn giảm thiểu lượng thuốc lãng phí, hỗ trợ nông dân cải thiện chất lượng và giảm thiểu rủi ro sượng múi, đồng thời đảm bảo an toàn và tiết kiệm chi phí.
Liên hệ với Agridrone ngay hôm nay để biết thêm thông tin và bắt đầu bảo vệ vườn sầu riêng của bạn một cách thông minh!
