Cách phòng trừ các loại sâu bệnh hại khoai lang phổ biến

Cây khoai lang bị sâu bệnh hại sẽ cho năng suất và chất lượng không cao, củ bị sượng, đắng, thối hỏng, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Do đó, bà con cần nắm vững cách nhận diện các đối tượng gây hại chính để có biện pháp xử lý kịp thời.

Sau đây cùng AgriDrone tìm hiểu những loại sâu bệnh hại khoai lang thường gặp và các giải pháp phòng trừ toàn diện và kịp thời, bảo vệ vườn khoai lang khỏe mạnh và củ tốt.

Bọ hà hại khoai lang

Bọ hà, hay còn gọi là sùng khoai lang, là loại côn trùng nguy hiểm nhất, có thể gây thất thu năng suất đến 90%.

Đặc điểm nhận biết:

• Bọ hà trưởng thành rất nhỏ, thân dài khoảng 5-8mm, trông giống con kiến lửa, có màu cam đỏ và đen bóng.
• Ấu trùng (sùng) không chân, màu trắng sữa, đầu màu vàng nâu.
• Bọ hoạt động chủ yếu vào sáng sớm và chiều tối. Chúng đẻ trứng trực tiếp vào các lỗ nhỏ trên dây hoặc củ khoai.

Dấu hiệu gây hại:

• Trên dây: Gốc dây bị đục tạo thành các đường hầm, làm dây phình to, nứt nẻ và có thể bị héo.
• Trên củ: Đây là nơi bị phá hoại nặng nề nhất. Củ có nhiều lỗ đục nhỏ li ti trên vỏ. Khi bổ ra, ruột củ có nhiều đường hầm ngoằn ngoèo màu đen do ấu trùng ăn và thải phân. Củ bị sùng ăn sẽ có vị rất đắng, không thể sử dụng.

Biện pháp phòng trừ:

• Vun luống cao, thường xuyên vun gốc để đất che kín củ, không cho bọ có nơi đẻ trứng.
• Luân canh với lúa nước để tiêu diệt nhộng trong đất.
• Dùng bẫy Pheromone để dẫn dụ và tiêu diệt bọ hà trưởng thành.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Phun thuốc vào giai đoạn dây bắt đầu xuống củ (40-60 ngày sau trồng). Sử dụng các loại thuốc có hoạt chất Fipronil, Chlorpyrifos Ethyl… như CAGENT 800WG, FENTOX 25EC, CAHERO 585EC.

Sâu đục dây khoai lang

Đặc điểm nhận biết:

• Bướm có thân dài khoảng 15mm, cánh màu nâu nhạt có nhiều đốm trắng.
• Sâu non màu kem hoặc trắng sữa, thân có nhiều chấm đen, đầu màu nâu. Sâu đẫy sức dài tới 30mm.

Dấu hiệu gây hại:

• Sâu non đục vào bên trong dây khoai, làm dây bị héo ngọn đột ngột.
• Gốc thân gần mặt đất thường phình to bất thường. Khi chẻ thân ra sẽ thấy sâu non và phân ở bên trong. Sâu đục dây làm ức chế sự hình thành và phát triển của củ.

Biện pháp phòng trừ:

• Xử lý hom giống bằng cách ngâm trong dung dịch thuốc trước khi trồng.
• Vệ sinh đồng ruộng, tiêu hủy các dây khoai bị nhiễm sâu sau thu hoạch.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Phun thuốc lưu dẫn như CAZINON 50 ND, ANITOX 50SC, CAGENT 800WG.

Bệnh chết dây khoai lang (bệnh héo vàng)

Nguyên nhân: Do nấm Fusarium oxysporum gây ra. Đây là một trong những nguyên nhân chính gây ra hiện tượng chết dây hàng loạt.

Triệu chứng:

• Ban đầu lá ở các dây gần gốc chuyển màu vàng, sau đó héo rũ. Bệnh lan dần lên các lá non.
• Cây sinh trưởng kém, còi cọc. Khi chẻ dọc thân cây bị bệnh sẽ thấy mạch dẫn bên trong có màu nâu đen. Bệnh nặng làm cả cây bị chết khô.

Biện pháp phòng trừ:

• Bắt buộc luân canh với cây trồng khác họ (lúa, ngô) trong 2-3 năm.
• Sử dụng hom giống từ những ruộng khỏe, không bị bệnh.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Dùng các loại thuốc gốc Mancozeb, Hexaconazole… như CAZET M10-72WP, CAROSAL 50SC, NUSTAR 40EC để phun hoặc tưới gốc.

Bệnh héo rũ, héo xanh

Nguyên nhân: Do vi khuẩn Pseudomonas solanacearum.

Triệu chứng:

• Cây đang xanh tốt đột ngột bị héo rũ vào ban ngày và tươi lại vào ban đêm, sau vài ngày thì cây chết hẳn nhưng lá vẫn còn xanh.
• Củ bị bệnh có các sọc màu nâu, mọng nước. Khi cắt củ ra và ngâm vào nước sẽ thấy dòng dịch vi khuẩn màu trắng sữa chảy ra. Củ bị thối nhũn và có mùi chua.

Biện pháp phòng trừ:

• Chọn giống kháng bệnh, sử dụng hom giống sạch bệnh.
• Nhổ bỏ và tiêu hủy ngay những cây bị bệnh để tránh lây lan.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Phun các loại thuốc gốc đồng hoặc kháng sinh như Kasuran 47WP, Cansunin 2L theo hướng dẫn.

Bệnh thối củ khoai lang

Nguyên nhân: Do nhiều loại nấm và vi khuẩn gây ra, đặc biệt là nấm Rhizopus stolonifer (gây thối nhũn). Bệnh thường phát sinh mạnh khi thu hoạch làm củ bị xây xát hoặc bảo quản trong điều kiện ẩm ướt.

Triệu chứng:

• Vết bệnh ban đầu là một đốm nhỏ, mọng nước, sau đó lan rất nhanh ra toàn bộ củ.
• Củ bị mềm nhũn, chảy nước và có mùi chua của rượu. Trên bề mặt vết thối có thể mọc lớp mốc tơ màu trắng, sau chuyển thành màu đen.

Biện pháp phòng trừ:

• Thu hoạch cẩn thận, nhẹ nhàng, tránh làm củ bị trầy xước, dập nát.
• Hong khô củ ở nơi thoáng gió khoảng 5-7 ngày trước khi đưa vào bảo quản.
• Nơi bảo quản phải khô ráo, thoáng mát. Thường xuyên kiểm tra và loại bỏ những củ bị thối để tránh lây lan.

Bệnh sẹo đen (Bệnh ghẻ)

Nguyên nhân: Do nấm Elsinoe batatas. Bệnh phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết ẩm ướt, mưa nhiều.

Triệu chứng:

• Trên thân và lá: Xuất hiện các đốm nhỏ, hơi lõm, màu nâu hoặc xám, có viền sẫm xung quanh.
• Trên củ: Vết bệnh tạo thành các nốt sẹo sần sùi, nổi gờ, màu nâu đen, làm củ có hình dạng méo mó, xấu xí, mất giá trị thương phẩm.

Biện pháp phòng trừ:

• Sử dụng hom giống sạch bệnh.
• Tiêu hủy tàn dư cây trồng vụ trước.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Phun phòng bằng các loại thuốc gốc Đồng hoặc Mancozeb, Zineb khi bệnh chớm xuất hiện.

Bệnh đốm lá

Nguyên nhân: Do nấm Cercospora hoặc Alternaria gây ra.

Triệu chứng:

• Trên lá xuất hiện các đốm bệnh hình tròn hoặc không đều, ban đầu màu vàng sau chuyển sang nâu hoặc xám tro, thường có quầng vàng xung quanh.
• Khi bệnh nặng, các đốm bệnh liên kết lại với nhau làm lá bị cháy khô, vàng và rụng sớm, ảnh hưởng đến khả năng quang hợp và làm giảm năng suất củ.

Biện pháp phòng trừ:

• Trồng với mật độ hợp lý để ruộng thông thoáng. Bón phân cân đối.
• Vệ sinh đồng ruộng, thu gom và tiêu hủy lá bệnh.
• Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật: Có thể phun các loại thuốc như Antracol 70WP, Score 250EC, Ridomil Gold 68WG.

Phòng trừ sâu bệnh hại khoai lang bằng máy bay phun thuốc

Việc phòng trừ sâu bệnh hại khoai lang bằng phương pháp truyền thống như phun tay đang bộc lộ nhiều hạn chế: tốn công, dễ phun không đều, ảnh hưởng sức khỏe người lao động. Đặc biệt trong mùa mưa hoặc khi sâu bệnh bùng phát nhanh, phun tay khó đáp ứng kịp tiến độ.

Máy bay phun thuốc cho cây rau màu và khoai lang hiện đang được nhiều hộ trồng khoai lang sử dụng để xử lý sâu cuốn lá, bọ hà và các bệnh nấm. Drone giúp phun đều, chính xác và nhanh hơn rất nhiều. Ví dụ, tại một số vùng chuyên canh ở Vĩnh Long và Gia Lai, việc phun bằng drone đã giúp giảm 30–40% lượng thuốc, rút ngắn thời gian phun từ vài giờ xuống còn vài chục phút mỗi ha.

Ưu điểm nổi bật của drone là khả năng lập trình đường bay và lưu lượng phun, giúp thuốc phủ đều thân lá, hạn chế sâu sót vùng. Bên cạnh đó, bà con không cần lội ruộng, tránh gãy dây khoai hay dẫm hư củ.

Để đạt hiệu quả cao, bà con nên lưu ý pha thuốc đúng liều lượng, chọn thời điểm phun mát, và vệ sinh đầu phun thường xuyên nếu dùng thuốc sinh học. 

Việc sử dụng máy bay phun thuốc không chỉ là giải pháp kỹ thuật, mà còn giúp chuẩn hóa quy trình canh tác, tiết kiệm chi phí và đảm bảo an toàn lao động trong điều kiện thực tế, đặc biệt trong công tác phòng trừ sâu bệnh hại thường gặp trên vườn khoai lang.

AgriDrone – đơn vị uy tín trong lĩnh vực cung cấp giải pháp máy bay không người lái nông nghiệp với các sản phẩm máy bay không người lái mới nhất của DJI như: máy bay phun thuốc DJI Agras T50, DJI Agras T40, DJI Agras T20P…

Để được tư vấn, bà con vui lòng liên hệ AgriDrone Việt Nam theo thông tin dưới đây.