Các phương pháp phun thuốc trừ sâu cho quýt hiện đại

Cây quýt là một trong những loại cây ăn quả có múi được trồng phổ biến tại Việt Nam, từ đồng bằng sông Cửu Long đến trung du miền núi phía Bắc. Tuy nhiên, giống như nhiều loại cây có múi khác, quýt rất dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh như sâu vẽ bùa, rệp sáp, ruồi đục quả… Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, sâu bệnh sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ đậu trái, chất lượng nông sản và năng suất toàn vụ.

Trong bài viết này, AgriDrone sẽ chia sẻ các phương pháp phun thuốc trừ sâu cho quýt ra nhiều trái và tươi tốt.

Các loại sâu bệnh phổ biến hại quýt cần xử lý bằng phun thuốc

Những loại sâu bệnh phổ biến nhất thường gặp trên cây quýt mà bà con nông dân cần lưu ý:

• Sâu vẽ bùa là đối tượng gây hại sớm nhất trong chu kỳ sinh trưởng, xuất hiện khi cây ra đọt non, phá hoại biểu bì lá, làm lá xoăn, kém quang hợp.
• Rệp sáp và rầy mềm là nhóm chích hút thường bám ở mặt dưới lá, cuống hoa hoặc cụm trái, làm suy kiệt cây và tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển mạnh.
• Ruồi đục quả thường gây hại vào giai đoạn quả bắt đầu chín, tạo lỗ đục nhỏ trên vỏ dẫn đến thối quả, rụng trái và giảm chất lượng thương phẩm.
• Nhện đỏ gây vàng lá và bạc mặt lá, phát triển mạnh trong thời tiết khô nóng, thường không dễ nhận biết bằng mắt thường nếu không theo dõi sát.
• Rầy chổng cánh, dù nhỏ nhưng là môi giới chính truyền bệnh vàng lá gân xanh (greening) – một bệnh không có thuốc trị và có thể khiến cây mất năng suất hoàn toàn.

Lựa chọn thuốc trừ sâu an toàn và hiệu quả cho cây quýt

Việc chọn đúng loại thuốc trừ sâu là yếu tố bắt buộc trong quản lý sâu bệnh cho cây quýt. Thuốc phù hợp không chỉ giúp kiểm soát dịch hại mà còn giảm tồn dư, không gây ảnh hưởng đến người dùng, cây trồng và môi trường xung quanh.

Ưu tiên thuốc sinh học 

Thuốc sinh học đang được khuyến khích sử dụng trong canh tác quýt vì an toàn, hiệu quả và không để lại tồn dư nguy hiểm trên trái. Đa số các thuốc sinh học hiện nay có nguồn gốc từ vi sinh vật hoặc thảo mộc, phù hợp với mô hình sản xuất nông sản sạch và tiêu chuẩn xuất khẩu.

• Thuốc sinh học giúp hạn chế sâu hại phổ biến như rệp sáp, sâu vẽ bùa, ruồi đục trái.
• Không ảnh hưởng đến thiên địch trong vườn, không gây chai đất.
• Dễ kết hợp với phương pháp phun bằng drone để tăng độ phủ và giảm hao phí.

Không pha trộn thuốc tùy tiện

Việc pha trộn thuốc không đúng cách dễ gây cháy lá, rụng trái, kháng thuốc và ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây.

• Không trộn quá hai loại thuốc nếu không có hướng dẫn kỹ thuật rõ ràng.
• Pha đúng liều lượng theo khuyến cáo trên nhãn, không “tăng liều cho chắc ăn”.
• Không dùng thuốc không rõ nguồn gốc, không có hướng dẫn rõ ràng về cách ly sau phun.

Các phương pháp phun thuốc trừ sâu cho quýt hiện nay

Việc lựa chọn phương pháp phun thuốc trừ sâu cho quýt phụ thuộc vào quy mô vườn, điều kiện địa hình, nguồn nhân lực và mục tiêu quản lý dịch hại của bà con. 3 phương pháp phổ biến nhất đang được áp dụng tại các vùng trồng cây có múi ở Việt Nam là phun bằng bình tay, phun bằng máy động cơ và phun bằng drone.

Phun bằng bình tay hoặc bình đeo vai

Đây là phương pháp truyền thống được sử dụng nhiều ở vườn quýt quy mô nhỏ dưới 0.5 ha, nơi bà con dễ tiếp cận từng gốc cây.

• Ưu điểm:
  • Chi phí đầu tư thấp.
  • Dễ sử dụng, không cần kỹ thuật cao.
• Hạn chế:
  • Tốn nhiều thời gian và nhân công.
  • Độ phủ không đều, khó phun mặt dưới lá – nơi rệp sáp, sâu vẽ bùa thường ẩn náu.
  • Người phun dễ tiếp xúc trực tiếp với thuốc trừ sâu, nguy cơ ảnh hưởng sức khỏe cao.

Phun bằng máy động cơ đeo vai

Máy xịt chạy xăng hoặc điện giúp tăng áp lực phun, phù hợp hơn với vườn trồng từ 0.5 – 1.5 ha hoặc địa hình dốc.

• Ưu điểm:
  • Áp lực mạnh giúp thuốc thẩm thấu sâu vào tán cây.
  • Tăng năng suất lao động so với bình tay.
• Hạn chế:
  • Vẫn phụ thuộc vào lao động thủ công.
  • Gây mệt mỏi, khó kiểm soát lượng thuốc đồng đều từng cây.
  • Phun lâu có thể gây cháy lá nếu đứng quá gần hoặc pha thuốc quá đặc.

Phun thuốc cho quýt bằng drone nông nghiệp 

Đây là xu hướng được nhiều vùng trồng quýt chuyên canh từ 1 ha trở lên áp dụng. Máy bay không người lái phun thuốc cho cây quýt có khả năng tự động bay, định vị GPS từng gốc cây và phun chính xác đến từng khu vực.

Với các vườn quýt từ 1 ha trở lên, hoặc có kế hoạch canh tác bền vững, drone phun thuốc chính là lựa chọn hiệu quả nhất về chi phí – an toàn – độ chính xác.

Ưu điểm vượt trội:

• Độ phủ đều đến 95% tán cây, kể cả mặt dưới lá – nơi sâu bệnh trú ẩn.
• Giảm từ 30–50% lượng thuốc và nước so với phun thủ công.
• Không tiếp xúc trực tiếp với thuốc → bảo vệ sức khỏe người nông dân tuyệt đối.
• Tự động lập bản đồ vườn quýt, nhận diện vùng đã phun và chưa phun → tránh bỏ sót hoặc phun trùng lặp.
• Hoạt động hiệu quả ở địa hình bằng phẳng lẫn gồ ghề nhẹ.

Kỹ thuật phun thuốc trừ sâu cho cây quýt hiệu quả

Phun thuốc cho cây quýt muốn hiệu quả thì không chỉ cần đúng thuốc, mà còn phải đúng kỹ thuật. Các điểm kỹ thuật quan trọng mà bà con cần tuân thủ khi phòng trừ sâu bệnh bằng thuốc bảo vệ thực vật.

Pha thuốc đúng kỹ thuật

• Chỉ dùng nước sạch, không nhiễm phèn hoặc mặn, có pH trung tính từ 6.0 đến 7.0 để pha thuốc.
• Đo đúng liều lượng, ví dụ như Abamectin 1.8EC chỉ nên pha 10–15ml cho mỗi 10 lít nước.
• Không trộn lẫn nhiều loại thuốc nếu không có khuyến cáo từ nhà sản xuất hoặc kỹ sư nông nghiệp.

Chọn thời điểm phun thuốc hợp lý

• Phun vào sáng sớm hoặc chiều mát giúp thuốc bám tốt và sâu bệnh hoạt động mạnh nhất.
• Tránh phun khi cây đang ra hoa rộ để không làm rụng hoa hoặc ảnh hưởng đến thụ phấn.
• Ưu tiên phun sớm ngay khi phát hiện dấu hiệu sâu hại như vết ngoằn ngoèo do sâu vẽ bùa, hoặc lá bị xoăn do nhện đỏ.

Đảm bảo độ phủ toàn tán và mặt dưới lá

• Thuốc cần được phun đều khắp cây, từ gốc đến ngọn, đặc biệt là mặt dưới lá nơi rệp sáp và rầy mềm trú ẩn.
• Dùng bình xịt thì nên luồn sâu vào trong tán, còn drone UAV cần bay cách ngọn cây 2–3 mét để thuốc phân bổ đều.

Phun theo từng giai đoạn sinh trưởng của cây

• Ra đọt non là lúc sâu vẽ bùa phát triển mạnh, cần phun thuốc sớm để diệt sâu non.
• Giai đoạn đậu trái nên phun thuốc phòng ruồi đục quả, tránh rụng sớm.
• Trước thu hoạch tối thiểu 14 ngày, chỉ dùng thuốc sinh học và đảm bảo đúng thời gian cách ly.

Kiểm tra hiệu quả sau phun

• Sau 1–2 ngày, quan sát tỷ lệ sâu chết và lá mới có bị tiếp tục gây hại không.
• Nếu không hiệu quả, cần ghi chép và xem xét đổi hoạt chất trong lần phun kế tiếp.
• Nên lưu thông tin vào nhật ký canh tác để kiểm soát tốt hơn ở các vụ sau.

Tuân thủ an toàn khi phun

• Trang bị đầy đủ khẩu trang, kính bảo hộ, áo dài tay để tránh tiếp xúc với thuốc.
• Không ăn uống trong lúc pha hoặc phun thuốc, và rửa tay sạch sau khi kết thúc công việc.
• Thu gom bao bì, chai lọ về nơi quy định, không bỏ lại ngoài vườn gây ô nhiễm nguồn nước.

Để cây quýt đạt năng suất cao và ít bị tổn thất do sâu bệnh, bà con cần áp dụng đúng phương pháp phun thuốc trừ sâu, đặc biệt là tuân thủ kỹ thuật từng khâu từ pha thuốc, chọn thời điểm, đến cách phun phủ đều tán lá. Drone phun thuốc hiện đang là giải pháp ưu việt giúp nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu hại, giảm công lao động và bảo vệ sức khỏe người canh tác.

Canh tác quýt theo hướng hiện đại, ứng dụng công nghệ cao không chỉ giúp bà con tăng năng suất, nâng cao chất lượng nông sản để đạt tiêu chuẩn xuất khẩu như VietGAP, GlobalGAP mà còn bảo vệ sức khỏe cho chính mình.

Để được tư vấn chi tiết về giải pháp máy bay phun thuốc trừ sâu cho vườn quýt của mình, bà con đừng ngần ngại liên hệ ngay với AgriDrone Việt Nam.