Để đạt được năng suất cao khi trồng lúa, ngoài việc tuân thủ các kỹ thuật làm đất, gieo cấy, bà con cần biết chăm sóc lúa đúng cách. Vậy kỹ thuật chăm sóc lúa như thế nào?
Trong bài viết này, AgriDrone sẽ chia sẻ chi tiết cách chăm sóc cây lúa sau khi gieo cấy, bà con có thể tham khảo như sau.
Mục lục
Kỹ thuật điều tiết nước tưới cho lúa khoa học
Nước tưới được ví như mạch sống của cây lúa, nhưng cung cấp đúng thời điểm và đúng liều lượng mới thực sự tạo ra năng suất. Việc điều tiết nước không hợp lý có thể khiến lúa đẻ nhánh kém, yếu ớt và dễ nhiễm bệnh.
- Giai đoạn cây con (Sau sạ đến khi lúa bén rễ): Giữ mực nước trên mặt ruộng chỉ khoảng 1-3 cm. Mực nước này giúp gốc lúa tiếp xúc với ánh sáng, kích thích rễ phát triển mạnh và đẻ nhánh sớm.
- Giai đoạn đẻ nhánh (15-20 ngày sau sạ): Áp dụng biện pháp tưới “ướt – khô xen kẽ”. Theo Viện Cây Lương thực và Cây Thực phẩm, kỹ thuật này không chỉ giúp rễ ăn sâu, lúa cứng cây mà còn có thể tiết kiệm từ 15-20% lượng nước tưới và giảm phát thải khí nhà kính. Bà con cho nước vào ruộng khoảng 5cm, sau đó để nước tự cạn cho đến khi mặt ruộng nứt nhẹ thì mới cho nước vào lại.
- Giai đoạn lúa đứng cái, làm đòng, trỗ bông: Đây là thời kỳ cây lúa cần nước nhiều nhất để nuôi đòng và trổ bông. Bà con phải duy trì mực nước ổn định ở mức 5cm và tuyệt đối không được để ruộng khô trong giai đoạn này, vì thiếu nước lúc này sẽ gây ra tỷ lệ hạt lép rất cao.
- Trước thu hoạch (10-12 ngày): Tiến hành tháo cạn nước hoàn toàn để ruộng khô ráo. Việc này giúp lúa chín tập trung, màu sắc hạt vàng sáng và thuận lợi cho việc thu hoạch bằng máy móc.
Lịch trình bón phân cho lúa đầy đủ và cân đối
Bón phân cân đối theo nguyên tắc “Nặng đầu, nhẹ cuối” là chìa khóa để lúa đẻ nhánh khỏe, nuôi đòng to và vào gạo chắc. Nguyên tắc này phù hợp với nhu cầu sinh lý của cây lúa, tập trung dinh dưỡng cho giai đoạn kiến thiết cơ bản (thân, lá, rễ) và tránh thúc lá thừa thãi ở giai đoạn sau, vốn là nguyên nhân gây sâu bệnh và đổ ngã.
Lịch trình bón phân dưới đây được AgriDrone tổng hợp dựa trên quy trình thâm canh lúa cải tiến của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, có thể áp dụng linh hoạt cho nhiều vụ (tham khảo cho 500m²):
Bón lót (Trước khi bừa lần cuối):
Phân chuồng hoai mục: 300-350 kg.
- Phân NPK 5:10:3: 20-25 kg.
- Cung cấp dinh dưỡng nền, đặc biệt là Lân (P) để kích thích bộ rễ phát triển mạnh ngay từ đầu, giúp cây con bám đất nhanh và khỏe mạnh.
Bón thúc lần 1 (7-10 ngày sau sạ):
- Sử dụng các loại phân bón chuyên dùng cho lúa giai đoạn đầu, giàu Đạm (N).
- Cung cấp Đạm kịp thời để lúa ra lá mới, đẻ nhánh sớm và tập trung, tạo tiền đề cho việc đạt được số bông tối đa trên một đơn vị diện tích.
Bón thúc lần 2 (18-22 ngày sau sạ – Thúc đẻ nhánh):
- Phân NPK 12:5:10 (12-14 kg) hoặc NPK 16:8:16 (11-12 kg).
- Cung cấp đủ Đạm và Lân để lúa đẻ đủ số nhánh hữu hiệu, quyết định số bông sau này. Giai đoạn này quyết định “khung xương” của ruộng lúa.
Bón thúc lần 3 (45-50 ngày sau sạ – Bón đón đòng):
- Phân NPK 12:5:10 hoặc 16:8:16 (9-12 kg).
- Đây là lần bón quan trọng nhất, quyết định trực tiếp đến độ lớn của đòng, số hạt trên bông. Giai đoạn này cây cần nhiều Đạm để hình thành bông và đặc biệt là Kali (K) để giúp vận chuyển dinh dưỡng, làm cứng cây và tăng khả năng chống chịu sâu bệnh.
Bón thúc lần 4 (59-62 ngày sau sạ – Nuôi hạt):
- Có thể phun bổ sung các loại phân bón lá giàu Kali hoặc sử dụng các loại phân chuyên dùng nuôi hạt.
- Giúp lúa vào chắc, hạt to, sáng màu và nặng ký, hạn chế hạt lép. Kali trong giai đoạn này giúp tối ưu hóa quá trình vận chuyển tinh bột từ lá về hạt.
Cách phòng trừ cỏ dại trên ruộng lúa
Hiện nay có hai nhóm thuốc trừ cỏ dại cho lúa như sau:
- Thuốc trừ cỏ tiền nảy mầm: Với nhóm thuốc này, bà con sử dụng để phun vào thời điểm từ 1-3 ngày sau sạ. Một số loại thuốc trong nhóm này gồm: Sofit 300EC, Ronstar 25EC, Sirius 10WP, …
- Thuốc trừ cỏ hậu nảy mầm: Với nhóm thuốc này, bà con sử dụng để phun vào thời điểm từ 5-10 ngày sau sạ. Một số loại thuốc thuộc nhóm này bao gồm: Sirius 10WP, Clincher 10EC, Facet 25SC,…
Khi phun thuốc trừ cỏ cho lúa, bà con cần lưu ý một số điểm sau:
- Đất ruộng phải được bừa trục kỹ, mặt ruộng bằng phẳng để thuốc có thể phân bố đều và tiếp xúc với cỏ tối đa.
- Trước khi phun cần rút cạn nước trên ruộng, đảm bảo đất đủ ẩm.
- Sau khi phun 2-3 ngày, tiến hành cho nước vào ruộng, đất cần được giữ ẩm tốt trong 3-5 ngày sau phun để thuốc có đủ thời gian diệt cỏ lúa hữu hiệu, không nên để ruộng bị khô nứt nẻ.
- Phun thuốc trừ cỏ càng sớm càng hiệu quả.
- Phun thuốc theo đúng liều lượng khuyến cáo trên nhãn thuốc.
Nhận biết và phòng trừ sâu bệnh hại lúa phổ biến
Chủ động thăm đồng và áp dụng các biện pháp phòng trừ kịp thời sâu bệnh hại lúa là tấm khiên vững chắc bảo vệ thành quả lao động của bà con.
Các loại sâu hại chính cần lưu ý:
- Sâu đục thân: Gây ra hiện tượng “nõn héo” ở giai đoạn đẻ nhánh và “bông bạc” ở giai đoạn trỗ. Cần theo dõi bướm ra rộ để phòng trừ.
- Sâu cuốn lá: Sâu ăn biểu bì lá, làm giảm khả năng quang hợp. Phòng trừ khi mật độ sâu cao, đặc biệt là giai đoạn lúa làm đòng.
- Rầy nâu: Chích hút nhựa cây ở gốc lúa, gây hiện tượng “cháy rầy”. Đây là đối tượng nguy hiểm nhất, có thể gây thất thu hoàn toàn. Cần vạch gốc lúa để kiểm tra thường xuyên.
Các loại bệnh hại chính cần lưu ý:
- Bệnh đạo ôn: Triệu chứng ban đầu là các vết bệnh hình thoi có tâm màu xám tro trên lá. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể tấn công lên cổ bông, gây thối và làm gãy bông, dẫn đến thất thu nghiêm trọng. Bệnh phát triển mạnh khi trời mát, ẩm độ cao.
- Bệnh khô vằn: Vết bệnh có dạng da hổ, xuất hiện ở bẹ lá gần mặt nước rồi lan dần lên trên. Bệnh làm lá bị khô, ảnh hưởng đến quang hợp và nuôi hạt.
- Bệnh vàng lùn – lùn xoắn lá: Do virus gây ra và rầy nâu là môi giới truyền bệnh. Cây bị bệnh thấp lùn, lá vàng hoặc xoắn lại, không thể cho năng suất. Biện pháp tốt nhất là phòng trừ rầy nâu và sử dụng giống kháng.
Khi cần sử dụng thuốc BVTV, bà con phải tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc “4 đúng”. Đây là nguyên tắc vàng được Cục Bảo vệ Thực vật khuyến cáo nhằm tối đa hóa hiệu quả của thuốc và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường: Đúng thuốc, Đúng liều lượng, Đúng lúc, Đúng cách.
Biện pháp phòng trừ chuột
Để phòng trừ chuột, bà con nên áp dụng nhiều biện pháp cùng lúc như: Tuân thủ lịch thời vụ, vệ sinh đồng ruộng, đào hang và bỏ khí đá vào hang, bơm nước vào hang, đặt bẫy chuột, dùng chó săn bắt…
Kinh nghiệm nâng cao năng suất lúa
Năng suất lúa được quyết định bởi 4 yếu tố vàng. Hiểu rõ và tác động đúng vào các yếu tố này sẽ giúp bà con tối ưu hóa sản lượng trên chính mảnh ruộng của mình.
Đây là 4 yếu tố đã được khoa học nông nghiệp chứng minh. Mọi biện pháp kỹ thuật của chúng ta đều nhằm tác động tích cực vào một hoặc nhiều yếu tố này.
- Số bông trên một đơn vị diện tích (m²): Được quyết định bởi mật độ sạ ban đầu và hiệu quả của quá trình đẻ nhánh. Việc bón thúc lần 1 và 2 đúng thời điểm, đủ dinh dưỡng là yếu tố then chốt.
- Số hạt chắc trên một bông: Phụ thuộc trực tiếp vào lần bón đón đòng. Một tim đèn (đòng) to, khỏe sẽ phân hóa được nhiều hoa và tạo ra bông lúa dài, nhiều hạt.
- Tỷ lệ hạt chắc: Phụ thuộc vào quá trình thụ phấn và quang hợp của bộ lá đòng. Việc giữ cho ruộng đủ nước, phòng trừ tốt sâu bệnh hại lá đòng sẽ giúp tối ưu tỷ lệ này.
- Trọng lượng của hạt (nghìn hạt): Được quyết định ở giai đoạn cuối, phụ thuộc vào lần bón nuôi hạt và việc giữ cho bộ lá đòng xanh tốt đến khi thu hoạch để tổng hợp tinh bột.
Bà con nên áp dụng giải pháp máy bay phun thuốc trừ sâu cho lúa để tăng hiệu quả phòng trừ sâu bệnh cũng như đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Hiện nay, AgriDrone là đơn vị uy tín hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực cung cấp giải pháp máy bay phun thuốc trừ sâu không người lái chính hãng, hệ thống trải dài trên toàn quốc, đáp ứng nhu cầu của bà con nông dân mọi lúc mọi nơi.
Trên đây là hướng dẫn kỹ thuật chăm sóc lúa hiệu quả và hạn chế sâu bệnh. Chúc bà con mùa màng bội thu.
