Trồng chè xanh là một nghề truyền thống đã gắn bó lâu đời với nhiều bà con nông dân. Chè không chỉ là cây trồng mang lại thu nhập ổn định mà còn có tiềm năng xuất khẩu mạnh mẽ. Tuy nhiên, để chè phát triển tốt, cho năng suất cao và hạn chế sâu bệnh, bà con cần áp dụng các cách trồng cây chè xanh đúng kỹ thuật và chăm sóc khoa học. AgriDrone sẽ chia sẻ những kinh nghiệm thực tế để giúp bà con có vườn chè bền vững, cho búp xanh mướt, đạt chất lượng tốt nhất.
Mục lục
Giới thiệu về cây chè xanh
Chè xanh là một trong những loại cây công nghiệp lâu năm quan trọng của Việt Nam, được trồng chủ yếu ở các tỉnh trung du và miền núi phía Bắc như chè Thái Nguyên, Phú Thọ, Yên Bái. Đây là loại cây có giá trị kinh tế cao, vừa phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước, vừa có tiềm năng xuất khẩu vì cây chè xanh có nhiều tác dụng với sức khỏe.
Là người làm nông nghiệp, bà con cần hiểu rõ về đặc điểm sinh học của cây chè để tối ưu quy trình trồng và chăm sóc.
- Cây chè có thể sinh trưởng tốt trên nhiều loại đất khác nhau nhưng phù hợp nhất là đất tơi xốp, có độ pH từ 4,5 – 5,5.
- Điều kiện khí hậu lý tưởng để trồng chè xanh là vùng có nhiệt độ từ 18 – 25°C, lượng mưa trung bình từ 1.500 – 2.500 mm/năm.
- Nếu được chăm sóc đúng kỹ thuật, cây chè có thể cho thu hoạch liên tục trong nhiều năm liền.
- Mỗi năm, chè có thể cho thu hoạch từ 3 – 5 vụ tùy theo giống và điều kiện chăm sóc.
Lựa chọn giống chè xanh chất lượng
Việc chọn đúng giống chè ngay từ đầu sẽ giúp bà con tiết kiệm thời gian, công sức và nâng cao năng suất. Hiện nay, có nhiều giống chè xanh khác nhau, mỗi loại phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu riêng.
Các giống chè phổ biến
Bà con có thể tham khảo một số giống chè xanh chất lượng cao mà AgriDrone gợi ý dưới đây:
- Chè Trung Du: Giống chè truyền thống, phù hợp với điều kiện khí hậu miền Bắc. Cây có tuổi thọ cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt, búp chè có hương vị đậm đà.
- Chè Kim Tuyên: Giống chè có búp to, năng suất cao, thích hợp với vùng đất giàu dinh dưỡng. Chè Kim Tuyên cho ra sản phẩm có vị thanh nhẹ, được ưa chuộng trên thị trường.
- Chè Shan Tuyết: Giống chè đặc sản, thường được trồng ở các vùng núi cao trên 1.000m như Hà Giang, Lào Cai. Búp chè có lớp lông trắng đặc trưng, hương vị thơm ngọt, giá trị kinh tế cao.
- Chè PH1: Giống chè lai có năng suất cao, thời gian thu hoạch sớm, phù hợp với các vùng canh tác quy mô lớn.
Tiêu chí chọn giống chè xanh
Để chọn được giống chè phù hợp, AgriDrone khuyên bà con cần lưu ý các tiêu chí sau:
- Khả năng thích nghi với điều kiện khí hậu và đất trồng: Không phải giống chè nào cũng phát triển tốt trên mọi loại đất. Trước khi chọn giống, bà con nên kiểm tra độ pH và độ tơi xốp của đất.
- Khả năng chống chịu sâu bệnh: Một số giống chè có sức đề kháng tốt với bệnh phồng lá, rầy xanh hay bọ xít muỗi, giúp bà con giảm thiểu chi phí và công sức phòng trừ sâu bệnh.
- Chất lượng búp chè: Giống chè chất lượng sẽ cho búp to, vị đậm đà, phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng.
- Năng suất và thời gian thu hoạch: Nếu trồng chè với mục tiêu thương mại, bà con nên ưu tiên những giống có năng suất cao, chu kỳ thu hoạch ngắn để tối ưu lợi nhuận.
Bà con có thể tìm mua giống chè xanh tại các viện nghiên cứu nông nghiệp hoặc các trung tâm giống cây trồng uy tín. Chọn giống đúng ngay từ đầu sẽ giúp bà con xây dựng một vườn chè khỏe mạnh, ít sâu bệnh và cho năng suất cao trong nhiều năm liền.
Chuẩn bị đất trồng cây chè xanh
Muốn chè xanh phát triển tốt, bà con cần chú ý ngay từ khâu chuẩn bị đất. Đất tốt thì cây khỏe, búp to, năng suất cao.
Chọn đất phù hợp
Chè ưa đất tơi xốp, giữ ẩm tốt nhưng không bị ngập úng. Đất đỏ bazan, đất thịt nhẹ hoặc đất pha cát là thích hợp nhất. Độ pH trong khoảng 4,5 – 5,5 là lý tưởng. Nếu đất quá chua, có thể bón vôi để cải thiện.
Cải tạo đất trước khi trồng
Trước khi trồng, cần cày xới đất sâu khoảng 20 – 25cm cho tơi xốp. Nếu đất bạc màu, cần bón lót bằng phân chuồng hoai mục hoặc phân xanh để tăng dinh dưỡng. Lượng bón khoảng 20 – 30 tấn phân chuồng/ha là hợp lý.
Ở vùng trũng, bà con nên đào rãnh thoát nước để tránh úng. Còn vùng đồi dốc, nên trồng theo đường đồng mức để hạn chế rửa trôi đất. Làm đất kỹ lưỡng giúp rễ chè phát triển mạnh, cây nhanh bén rễ và ít sâu bệnh.
Thời vụ và kỹ thuật trồng chè xanh đúng chuẩn
Bà con trồng chè đúng thời vụ thì cây phát triển nhanh, ít bị sâu bệnh và cho năng suất cao hơn.
Thời vụ trồng chè
Mỗi vùng có thời điểm trồng chè khác nhau:
- Miền Bắc thường trồng vào vụ đông xuân (tháng 12 – tháng 2) hoặc vụ thu (tháng 8 – tháng 9).
- Miền Bắc Trung Bộ trồng chủ yếu từ tháng 9 đến tháng 11.
- Tây Nguyên trồng vào mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 7.
Trồng vào thời điểm này, cây có đủ nước để phát triển mà không bị sốc nhiệt.
Cách trồng chè xanh
Mật độ trồng
Chè cần không gian để phát triển, nhưng cũng không nên trồng quá thưa. Khoảng cách trồng phổ biến là hàng cách hàng từ 1,3 – 1,35m, cây cách cây khoảng 0,3 – 0,4m. Ở vùng đồi núi, có thể trồng dày hơn để tận dụng diện tích.
Đào hố và bón lót
Trước khi trồng, bà con đào hố kích thước khoảng 50x50x50cm. Khi đào, nhớ để riêng lớp đất mặt vì đây là lớp đất giàu dinh dưỡng. Lót dưới đáy hố một ít phân chuồng hoai mục rồi lấp đất mặt lên khoảng 25cm.
Đặt cây giống
Cây giống chè khi đưa ra vườn trồng phải đạt tiêu chuẩn: cao khoảng 40 – 50cm, có từ 10 – 12 lá thật, thân cứng cáp. Khi trồng, nhẹ nhàng rạch bầu đất, đặt cây vào giữa hố rồi lấp đất, nén nhẹ xung quanh gốc để cây đứng vững.
Giữ ẩm và chăm sóc ban đầu
Sau khi trồng, bà con cần tưới nước giữ ẩm cho cây, nhất là trong mùa khô. Dùng rơm rạ hoặc cỏ khô tủ quanh gốc giúp giữ ẩm tốt hơn, đồng thời hạn chế cỏ dại mọc xung quanh.
Trồng dặm
Sau một tháng, cần kiểm tra lại vườn chè. Cây nào không sống hoặc còi cọc thì trồng dặm ngay để đảm bảo vườn chè đồng đều.
Chè là cây trồng lâu năm, đầu tư một lần có thể thu hoạch hàng chục năm. Vì vậy, bà con nên làm đúng kỹ thuật ngay từ đầu để cây khỏe, ít sâu bệnh và cho năng suất cao.
Chăm sóc cây chè xanh sau trồng
Chè xanh là cây lâu năm, nếu được chăm sóc tốt từ đầu thì cây khỏe mạnh, ít sâu bệnh, cho năng suất cao và thu hoạch bền vững.
Việc chăm sóc chè không quá phức tạp, nhưng cần làm đúng kỹ thuật để cây phát triển tốt.
Tưới nước và giữ ẩm
Chè cần đủ ẩm để sinh trưởng, nhất là trong giai đoạn mới trồng và mùa khô. Nếu trời nắng hạn kéo dài, bà con nên tưới bổ sung. Có thể dùng phương pháp tưới rãnh hoặc tưới phun mưa tùy theo điều kiện vườn chè. Tủ gốc bằng rơm rạ cũng giúp giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.
Làm cỏ và xới đất
Cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng với cây chè, vì vậy cần làm sạch thường xuyên. Sau mỗi trận mưa, bà con nên xới đất nhẹ quanh gốc để phá váng, giúp rễ hô hấp tốt hơn. Không nên xới quá sâu để tránh làm đứt rễ chè.
Bón phân cho chè
Chè xanh cần bón phân định kỳ để phát triển tốt. Trong hai năm đầu, mỗi năm bón khoảng 35kg đạm cho mỗi tấn búp thu hoạch, kết hợp với kali và lân theo tỷ lệ phù hợp. Khi cây bắt đầu cho thu hoạch ổn định, lượng phân bón có thể tăng lên tùy theo năng suất thực tế. Nên bón phân theo chu kỳ, chia thành nhiều lần trong năm để cây hấp thụ tốt nhất.
Đốn chè để cây phát triển tốt
Đốn chè giúp cây ra nhiều cành non, hạn chế sâu bệnh và kéo dài tuổi thọ vườn chè. Trong 2 – 3 năm đầu, bà con cần đốn tạo hình để cây có bộ khung tán vững chắc. Khi chè vào thời kỳ kinh doanh, cần đốn phớt hàng năm để kích thích cây ra búp đều. Ở những vườn chè già cỗi, có thể đốn đau để trẻ hóa cây chè.
Phòng trừ sâu bệnh hại cho cây chè xanh
Chè xanh có thể bị nhiều loại sâu bệnh gây hại, nếu không phòng trừ kịp thời sẽ ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng búp chè.
Những sâu bệnh thường gặp trên cây chè
- Sâu hại: Bọ xít muỗi, rầy xanh, sâu đục thân, sâu ăn lá.
- Bệnh hại: Bệnh phồng lá, bệnh thối búp, đốm nâu, đốm xám.
Các loại sâu bệnh này thường xuất hiện vào mùa mưa hoặc khi vườn chè quá rậm rạp, thiếu ánh sáng.
Biện pháp phòng trừ sâu bệnh cho chè
Canh tác hợp lý
Bà con cần trồng chè với mật độ hợp lý, tạo độ thông thoáng cho vườn chè. Cắt tỉa cành thường xuyên để hạn chế nơi trú ngụ của sâu bệnh. Làm sạch cỏ, bón phân cân đối để cây phát triển khỏe mạnh, tăng sức đề kháng.
Phòng trừ sinh học
Có thể sử dụng các chế phẩm sinh học để hạn chế sâu bệnh mà không ảnh hưởng đến môi trường và chất lượng búp chè. Trồng xen các loại cây có lợi như cây họ đậu giúp cải tạo đất và xua đuổi côn trùng hại chè.
Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách
Chỉ sử dụng thuốc hóa học khi thật sự cần thiết và phải chọn loại thuốc an toàn, có thời gian cách ly ngắn để không ảnh hưởng đến chất lượng chè. Không phun thuốc tràn lan, chỉ phun khi mật độ sâu bệnh vượt ngưỡng gây hại.
Phòng trừ sâu bệnh đúng cách giúp chè luôn xanh tốt, búp khỏe, ít dư lượng hóa chất, đáp ứng yêu cầu chất lượng ngày càng cao của thị trường.
Chè xanh là cây trồng mang lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con nếu được canh tác đúng kỹ thuật. Từ việc chuẩn bị đất, chọn giống, trồng trọt đến chăm sóc, mỗi công đoạn đều có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng chè.
Ngày nay, với sự hỗ trợ của công nghệ, việc chăm sóc chè đã trở nên dễ dàng hơn. Máy bay phun thuốc AgriDrone giúp bà con tiết kiệm chi phí, tăng hiệu quả phòng trừ sâu bệnh mà không cần tốn nhiều công lao động. Hãy để lại thông tin bên dưới ngay để AgriDrone tư vấn về các loại máy bay phun thuốc cho cây chè giúp chăm sóc vườn chè của bà con cho năng suất cao hơn.
