Đối với những người yêu thích làm vườn và chăm sóc cây trồng, rệp hại chắc chắn không phải là điều gì mới mẻ. Các loại rệp hại cây trồng không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe của cây mà còn làm giảm đáng kể năng suất và chất lượng nông sản. Để trang bị kiến thức cần thiết trong cuộc chiến chống lại các rệp, bà con hãy theo dõi bài viết dưới đây của AgriDrone.
Các loại rệp hại cây trồng phổ biến
Các loại rệp gây ra những thiệt hại không nhỏ cho cây trồng cũng như cho nền nông nghiệp, dưới đây là một số loại rệp bà con thường gặp:
Rầy mềm
Rầy mềm, hay rệp muội nâu đen Toxoptera aurantii, là một loài côn trùng gây hại nghiêm trọng trên cây có múi. Chúng xuất hiện với mật độ cao, làm cho lá cây vàng úa và phủ kín bởi muội đen, giảm khả năng quang hợp, ảnh hưởng đến năng suất của cây.
Rầy mềm trưởng thành có kích thước nhỏ, với hai dạng hình: một dạng có cánh và một dạng không cánh, dài khoảng 2,2 đến 2,1 mm. Cơ thể chúng có màu sắc biến đổi, phần chân và râu đầu thường có màu nâu nhạt. Dạng có cánh có đầu và ngực màu nâu tối, còn bụng màu xanh vàng.
Ở giai đoạn non, rầy mềm có màu sáng hơn so với khi trưởng thành, nhưng râu đầu, chân, và ống mật lại có màu tối hơn.
Rệp sáp
Rệp sáp, còn gọi là Planococcus citri, là một loài côn trùng gây ra vấn đề lớn cho nhiều loại cây trồng, đặc biệt là các loại cây ăn quả có múi như cam, quýt, bưởi, cà phê và điều… Sự xuất hiện của chúng có thể khiến cây trở nên héo úa, vàng và còi cọc do chúng hút nhựa từ các bộ phận của cây.
Con cái rệp sáp không có cánh và dài khoảng 4mm, với nhiều sợi sáp ngắn và dày màu trắng bao phủ thân mình. Ngược lại, con đực nhỏ hơn thường chỉ dài 3mm, có cánh nhưng không có sáp, có đôi mắt đen lớn và phần thân đậm chứa nhiều lông ngắn.
Vòng đời của chúng cũng rất đặc biệt với con cái sống khoảng 115 ngày và con đực chỉ sống khoảng 27 ngày. Rệp sáp có khả năng sinh sản cao, mỗi lần đẻ trứng có thể lên tới 200 – 250 quả.
Rệp aphid bonsai
Rệp aphid bonsai là loại côn trùng thường xuyên gặp trên các loại cây cảnh, bao gồm bonsai. Chúng có thể có hoặc không có cánh, tùy thuộc vào loài và điều kiện môi trường.
Rệp này thường có kích thước chỉ khoảng vài milimet, với thân hình bầu dục và đầu nhỏ. Râu dài ở đầu là một trong những đặc điểm dễ nhận biết, giúp chúng cảm nhận môi trường xung quanh.
Màu sắc của rệp aphid từ xanh lá, vàng, đen đến nâu, thường sống ở mặt dưới của lá, nơi chúng hút nhựa và tiết ra chất dính gọi là mật ngọt.
Mật ngọt này có thể thu hút các loại côn trùng khác và tạo điều kiện cho nấm muội đen phát triển, ảnh hưởng tới quá trình quang hợp của cây.
Rệp phấn trắng
Rệp sáp trắng, hay còn gọi là rệp sáp phấn (Dysmicoccus brevipes), là loài côn trùng nhỏ nhắn nhưng gây ra nhiều vấn đề cho cây trồng. Rệp trưởng thành nhỏ, khoảng 1,5 – 2mm, có hai cặp cánh trắng và râu đầu ngắn. Rệp non được phủ đầy những tua sáp trắng.
Chúng đẻ trứng ở mặt dưới lá thành các vòng tròn xoắn ốc, mỗi vòng chứa từ 15 đến 25 trứng màu trắng nhỏ. Sau khi nở, rệp non trải qua 4 giai đoạn phát triển trong khoảng một tháng, tiết ra sợi sáp trắng tạo nên một lớp phấn trắng dưới lá.
Cả rệp trưởng thành và non thường ẩn mình ở mặt dưới lá, nơi chúng gây hại cho cây khi hút nhựa và tạo cơ hội cho nấm bồ hóng phát triển. Việc này làm giảm diện tích quang hợp của lá, gây ảnh hưởng lớn đến quá trình sinh trưởng của cây.
Rệp xanh hai chấm
Rệp xanh hai chấm, còn được gọi là Amrasca devastans, là loài côn trùng thuộc họ bọ nhảy, gây hại cho nhiều loại cây trồng như đậu bắp, cà, ớt, dâm bụt, cối xay, khoai tây, mướp tây, đậu, thuốc lá, khoai lang, và lạc. Chúng chích hút dịch cây, làm cho cây thiếu dinh dưỡng và sinh trưởng kém.
Rệp xanh thường phát sinh từ đầu vụ, nhưng thường ở mật độ thấp. Chúng phát triển mạnh mẽ vào giai đoạn cây đã 70 – 80 ngày tuổi. Việc chích hút dịch cây của rệp xanh làm lá bông cháy và rụng nụ, hoa và quả non, gây ảnh hưởng chất lượng xơ bông. Do đó, việc phun thuốc trừ rệp vào cuối vụ là cần thiết cho cây bông.
Cây bị tấn công bởi rệp xanh hai chấm thường có mép lá chuyển sang màu vàng, sau đó cong lên và cháy từ mép vào trong. Lá, nụ và quả non có thể bị rụng, làm cho quả chín ép và ảnh hưởng chất lượng của cây.
Rệp vảy
Rệp vảy, thuộc nhóm Coccidae với hai loại phổ biến là rệp vảy nâu (Coccidae) và rệp vảy trắng, xanh (Boisduval scales), là những côn trùng nhỏ gây hại cho cây trồng. Rệp vảy nâu có vỏ cứng, màu nâu, kích thước từ 3-5mm, thường xuất hiện dưới mặt lá và thân cây. Khi bị nhiễm bệnh nặng, chúng còn lan ra mặt trên của lá. Trong khi đó, rệp vảy trắng, xanh nhỏ hơn và màu sắc kém nổi bật, thường ẩn náu dưới các kẽ lá hoặc trong hoa.
Chúng gây hại bằng cách hút nhựa từ cây, làm suy giảm sức khỏe của cây. Quá trình này làm giảm quang hợp, khiến lá cây chuyển sang màu vàng, héo rũ và rụng. Sự suy yếu của cây có thể dẫn đến giảm năng suất hoặc thậm chí gây chết cây. Các loại rệp vảy thường tấn công cây trồng trong mùa khô hoặc đầu mùa mưa, đặc biệt ở những nơi có thời tiết thất thường, mưa nắng thất thường, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của chúng.
Cách phòng trừ các loại rệp hại cây trồng dứt điểm
Để bảo vệ cây trồng khỏi sự tấn công của rệp, bà con có thể áp dụng một số biện pháp phòng trừ hiệu quả sau:
Loại bỏ rệp bằng tay
Đây là phương pháp đơn giản và trực tiếp nhất khi bạn phát hiện số lượng rệp ít. Kiểm tra kỹ dưới mặt lá, thân cây hay cành non, và sử dụng găng tay để tránh kích ứng da khi bắt rệp. Nhẹ nhàng loại bỏ rệp bằng cách bóp nát chúng giữa hai ngón tay, sau đó dùng khăn giấy hoặc vải mềm lau sạch khu vực đó, đảm bảo không sót lại trứng hoặc rệp.
Cắt tỉa những phần cây bị hại
Khi thấy rệp đã gây hại nặng nề cho một phần của cây, hãy nhanh chóng cắt bỏ những lá hoặc cành đó. Việc này giúp loại bỏ nguồn thức ăn và môi trường sống của rệp, ngăn chúng lan rộng sang các phần khác của cây.
Sử dụng vòi xịt nước
Một cách khác để loại bỏ rệp là xịt nước lên những khu vực bị nhiễm rệp. Đặc biệt chú ý xịt mạnh vào mặt dưới của lá, nơi rệp thích “làm tổ”. Xịt đều đặn 1-2 lần mỗi ngày cho đến khi rệp biến mất. Lưu ý chọn vòi xịt có áp suất phù hợp để không làm hại cây.
Áp dụng thuốc diệt rệp
Nếu những phương pháp tự nhiên không mang lại hiệu quả, bạn có thể cần dùng đến thuốc diệt rệp. Chọn những loại thuốc có hiệu quả nhưng ít độc hại cho cây và môi trường xung quanh. Trước khi phun thuốc trừ sâu, bạn có thể xịt một lớp xà phòng loãng lên cây để làm sạch lớp sáp bảo vệ của rệp, giúp thuốc tiếp xúc trực tiếp với rệp và tăng hiệu quả diệt trừ.
Đối với rệp ẩn mình ở gốc cây, hãy xới nhẹ đất xung quanh và áp dụng thuốc diệt rệp theo hướng dẫn, sau đó tưới nước để thuốc phát huy tác dụng.
Trong quá trình này, máy bay nông nghiệp T40 từ AgriDrone Việt Nam có thể là công cụ hữu ích, cung cấp một phương pháp phun thuốc nhanh chóng và đồng đều trên diện rộng, đồng thời giảm thiểu tiếp xúc hóa chất. Thông tin về máy bay T40 có thể liên hệ AgriDrone để biết chi tiết về lợi ích và cách sử dụng hiệu quả trong việc bảo vệ cây trồng.
