Nông nghiệp công nghệ cao có những đặc điểm gì?

Nông nghiệp công nghệ cao là xu hướng mà Việt Nam đang hướng đến và hứa hẹn mang lại những bước tiến mới trong sự phát triển của nền nông nghiệp nước nhà. 

Khái niệm nông nghiệp công nghệ cao không còn xa lạ với thế giới nhưng còn khá mới mẻ tại Việt Nam. Đây cũng là vấn đề được Chính phủ và các doanh nghiệp rất quan tâm vì những ưu điểm mà nó mang lại so với các phương thức canh tác nông nghiệp truyền thống.

Nông nghiệp công nghệ cao là gì?

Nông nghiệp công nghệ cao (NNCNC) là nền nông nghiệp có sự ứng dụng những công nghệ mới, tiên tiến trong các quy trình canh tác, sản xuất, nhằm mục đích nâng cao hiệu quả, tạo bước đột phá về năng suất, nâng cao chất lượng nông sản, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội và đảm bảo sự phát triển nông nghiệp bền vững.

Trong nền nông nghiệp công nghệ cao, các công nghệ cao được ứng dụng bao gồm: công nghiệp hóa nông nghiệp (cơ giới hóa các khâu của quá trình sản xuất, thu hoạch, sơ chế, chế biến…), tự động hóa, công nghệ vật liệu mới, công nghệ sinh học, công nghệ thông tin; các giống cây trồng, vật nuôi năng suất, chất lượng cao, kháng sâu bệnh…; các quy trình canh tác tiên tiến, canh tác hữu cơ… mang lại hiệu quả kinh tế cao trên một đơn vị sản xuất.

Nền nông nghiệp công nghệ cao có những đặc điểm gì?

Một mô hình được xem là NNCNC khi nó hội tụ đầy đủ các đặc điểm mang tính cách mạng sau:

Tỷ lệ tự động hóa và cơ giới hóa cao

Thay vì phụ thuộc vào sức người, NNCNC tối ưu hóa quy trình sản xuất bằng máy móc và hệ thống tự động. Các công việc lặp đi lặp lại, nặng nhọc như gieo hạt, tưới tiêu, bón phân, phun thuốc, thu hoạch… đều có thể được tự động hóa, giúp tăng độ chính xác, giảm chi phí nhân công và giải phóng sức lao động.

Ứng dụng Công nghệ Sinh học và Vật liệu mới

Hạt giống được lựa chọn và cải tiến bằng công nghệ sinh học để có khả năng chống chịu sâu bệnh, thích ứng với điều kiện thời tiết khắc nghiệt và cho ra sản phẩm có giá trị dinh dưỡng cao. Các loại phân bón hữu cơ vi sinh, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, màng phủ nông nghiệp… giúp tăng hiệu quả sử dụng và giảm tác động tiêu cực đến môi trường.

Quản lý dựa trên dữ liệu chính xác 

Đây là đặc điểm khác biệt nhất. Các cảm biến (sensor) được lắp đặt trên khắp trang trại để thu thập dữ liệu thời gian thực về độ ẩm đất, nhiệt độ không khí, dinh dưỡng trong cây, sức khỏe vật nuôi… Dữ liệu này được phân tích bởi phần mềm chuyên dụng, giúp người nông dân đưa ra quyết định chính xác: tưới bao nhiêu nước là đủ, bón loại phân gì, khi nào cần can thiệp phòng bệnh.

Yêu cầu vốn đầu tư và tri thức lớn

Việc xây dựng một trang trại công nghệ cao đòi hỏi nguồn vốn đầu tư ban đầu đáng kể cho nhà kính, hệ thống tưới, máy móc và công nghệ. Song song đó, người quản lý và vận hành cần có trình độ chuyên môn cao, am hiểu cả về nông nghiệp lẫn công nghệ để có thể khai thác tối đa hiệu quả của hệ thống.

Sản phẩm đạt chất lượng cao, đồng đều và có khả năng truy xuất nguồn gốc

Nhờ kiểm soát chặt chẽ toàn bộ quy trình, sản phẩm từ NNCNC có chất lượng vượt trội, mẫu mã đồng đều, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường xuất khẩu như VietGAP, GlobalG.A.P. Hơn nữa, hệ thống mã QR giúp người tiêu dùng dễ dàng truy xuất toàn bộ “nhật ký sản xuất” của sản phẩm, từ đó tạo dựng niềm tin vững chắc.

Những yếu tố quan trọng để phát triển nông nghiệp công nghệ cao

Để phát triển nền nông nghiệp công nghệ cao bền vững không thể thiếu những yếu tố sau đây:

• Có kiến thức, am hiểu và đam mê nông nghiệp
• Không ngại khó, không nản chí khi thất bại
• Có phương pháp xử lý đầu ra hiệu quả, tránh tình trạng được giá mất mùa, được mùa mất giá
• Biết nhìn nhận vấn đề, rút kinh nghiệm sau khi mắc sai lầm
• Quản lý dòng tiền hiệu quả, để tiết kiệm chi phí đầu tư, tránh thất thoát lợi nhuận
• Có thể kết hợp xây dựng mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao kết hợp du lịch sinh thái giúp gia tăng nguồn thu nhập
• Lưu ý khâu chế biến và bảo quản sau thu hoạch, để làm tăng giá trị của nông sản
• Đẩy mạnh truyền thông nhằm tăng mức độ phủ sóng của thương hiệu nông sản.

Các mô hình nông nghiệp công nghệ cao phổ biến tại Việt Nam

NNCNC không phải là một khái niệm xa vời mà đã và đang được triển khai hiệu quả tại nhiều địa phương trên cả nước, tiêu biểu qua các mô hình sau:

Nông nghiệp trong nhà kính

Đây là mô hình rất phổ biến ở những vùng như Đà Lạt (Lâm Đồng), Mộc Châu (Sơn La). Nhà kính, nhà lưới, nhà màng giúp tạo ra một “tiểu khí hậu” được kiểm soát hoàn toàn, bảo vệ cây trồng khỏi thời tiết cực đoan và sâu bệnh. Bên trong nhà kính, các công nghệ như tưới nhỏ giọt, thủy canh (trồng cây trong dung dịch dinh dưỡng), khí canh (trồng cây bằng cách phun sương vào rễ) được áp dụng để tối ưu hóa năng suất trên từng mét vuông.

Hệ thống Tưới tiêu thông minh 

Tại các vùng khô hạn như Ninh Thuận, Bình Thuận, công nghệ tưới nhỏ giọt theo công nghệ Israel đã làm thay đổi bộ mặt nông nghiệp. Nước và phân bón được dẫn qua một hệ thống ống đến tận gốc cây, thẩm thấu từ từ, giúp tiết kiệm đến 90% lượng nước so với tưới truyền thống và giảm thất thoát dinh dưỡng, đặc biệt hiệu quả cho các cây trồng giá trị cao như nho, thanh long.

Nông nghiệp chính xác

Đây là bước tiến vượt bậc, ứng dụng tổng hợp nhiều công nghệ.

• Thiết bị bay không người lái: Drone không chỉ dùng để phun thuốc bảo vệ thực vật giúp tiết kiệm chi phí, bảo vệ sức khỏe nông dân, mà còn được trang bị camera đa phổ để quét toàn bộ cánh đồng, phân tích sức khỏe cây trồng, phát hiện sớm vùng bị sâu bệnh để can thiệp kịp thời.
• Công nghệ định vị (GPS) và Bản đồ số: Máy kéo, máy cày được tích hợp GPS có thể tự vận hành theo bản đồ đã lập trình sẵn, đảm bảo độ chính xác đến từng centimet, tránh chồng lấn và lãng phí.

Chăn nuôi công nghệ cao

Các trang trại chăn nuôi heo, gà quy mô lớn đang chuyển dần sang mô hình chuồng kín, có hệ thống điều hòa nhiệt độ, độ ẩm tự động. Thức ăn, nước uống được cung cấp qua dây chuyền tự động. Hệ thống giám sát bằng camera và cảm biến giúp phát hiện sớm vật nuôi bị bệnh để cách ly, tránh lây lan dịch bệnh.

Lợi ích và thách thức khi phát triển nông nghiệp công nghệ cao

Việc chuyển đổi sang NNCNC mang lại nhiều lợi ích to lớn nhưng cũng đi kèm không ít thách thức.

Lợi ích:

• Năng suất tăng đột phá: Tăng từ 30% đến vài trăm phần trăm so với canh tác truyền thống.
• Chất lượng nông sản vượt trội: An toàn, đồng đều, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
• Giảm thiểu rủi ro thiên tai: Chủ động sản xuất, không còn lệ thuộc vào “nắng mưa” của trời.
• Bảo vệ môi trường: Tiết kiệm nước, giảm sử dụng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu.
• Tăng giá trị và sức cạnh tranh: Xây dựng thương hiệu cho nông sản Việt trên thị trường quốc tế.

Thách thức:

• Vốn đầu tư ban đầu rất lớn: Rào cản lớn nhất đối với nông dân và doanh nghiệp nhỏ.
• Yêu cầu nhân lực chất lượng cao: Thiếu hụt kỹ sư, công nhân có khả năng vận hành công nghệ.
• Thị trường đầu ra: Cần có sự liên kết để đảm bảo tiêu thụ sản phẩm giá trị cao một cách ổn định.
• Chính sách và quy hoạch: Cần có chính sách hỗ trợ đủ mạnh và quy hoạch vùng sản xuất tập trung.

Ứng dụng máy bay không người lái trong canh tác nông nghiệp

Ứng dụng máy bay không người lái là một trong những bước tiến lớn trong vấn đề cải cách phương thức canh tác nông nghiệp. Máy bay không người lái được tích hợp công nghệ hiện đại với các tính năng thông minh phù hợp cho quá trình canh tác nông nghiệp, giúp thu thập dữ liệu về đất đai và sâu bệnh một cách nhanh chóng, mang lại những lợi ích to lớn cho người nông dân.

Máy bay nông nghiệp không người lái có thể giúp theo dõi tất cả các hoạt động từ việc sử dụng nước, phân tích đất gieo trồng và theo dõi nhiệt độ cây trồng.

Các máy bay nông nghiệp có khả năng phun thuốc trừ sâu chính xác hơn cách phun thuốc truyền thống, làm giảm chi phí và tiếp xúc với thuốc trừ sâu độc hại.

Những ưu điểm vượt trội của công nghệ máy bay nông nghiệp phun thuốc trừ sâu gồm:

• Người nông dân không phải tiếp xúc quá gần với thuốc khi phun
• Tốc độ bay nhanh và hoạt động trên bầu trời giúp người nông dân tăng hiệu suất làm việc, công suất của 1 máy bay tương đương 28 công người.
• Tiết kiệm chi phí sản xuất, giảm 30% lượng thuốc bảo vệ thực vật, 90% lượng nước khi sử dụng.
• Không xảy ra hiện tượng dẫm đạp lúa như phương pháp phun tay truyền thống.
• Thuốc sâu dễ dàng bám dính vào lá cây, dập dịch nhanh, tiết kiệm thời gian ở ngoài đồng ruộng.
• Máy bay phun thuốc hiệu quả lên đến 90%.
• Đem lại doanh thu cao khi phun dịch vụ thuê phục vụ bà con nông dân.

Việc triển khai canh tác lúa bằng công nghệ 4.0 với máy bay nông nghiệp không người lái vào phục vụ sản xuất nông nghiệp là một bước chuyển đổi quan trọng trong đẩy mạnh số hóa thúc đẩy sản xuất nông nghiệp. Những dòng máy bay nông nghiệp nổi tiếng gồm: DJI T70P, DJI Agras T50, DJI Agras T25… 

AgriDrone Việt Nam đồng hành cùng người nông dân phát triển sản xuất, nâng cao đời sống cho bà con.