Các loại sâu bệnh hại xoài hay gặp và biện pháp phòng trừ

Xoài là loại cây ăn trái được trồng ở nhiều địa phương của nước ta và cho giá trị kinh tế cao, tuy nhiên trong quá trình xoài luôn phải đối mặt với nguy cơ bị sâu bệnh hại tấn công. Cùng AgriDrone Việt Nam tìm hiểu các loại sâu bệnh hại xoài và cách phòng trừ trong bài viết sau.

Top các loại sâu bệnh hại xoài phổ biến ở Việt Nam

Để phòng trừ hiệu quả, trước hết bà con cần biết mặt, đặt tên chính xác từng đối tượng gây hại. Các loại sâu bệnh hại xoài phổ biến nhất mà bà con cần chú ý trong quá trình chăm sóc vườn xoài gồm:

• Rầy bông xoài
• Sâu đục trái xoài
• Bọ cắt lá xoài
• Rệp sáp
• Ruồi đục trái
• Bệnh khô đọt, thối trái
• Bệnh thán thư xoài
• Bệnh phấn trắng xoài
• Bệnh nấm hồng trên xoài
• Bệnh đốm đen trên xoài
• Bệnh bồ hóng xoài
• Bệnh xì mủ xoài
• Sâu đục cành non

Rầy bông xoài (Idioscopus spp.)

Rầy bông xoài là loài côn trùng chích hút, gây hại chủ yếu trên hoa và đọt non, trực tiếp ảnh hưởng đến khả năng đậu trái suốt cả mùa hoa. Cả rầy trưởng thành và rầy non đều chích hút nhựa ở các bộ phận non, làm chùm hoa bị khô héo, chuyển màu nâu đen và rụng hàng loạt. 

Chất thải của rầy (mật đường) còn là môi trường lý tưởng cho bệnh bồ hóng xoài phát triển, tạo thành lớp muội đen bao phủ, cản trở quang hợp.

Dấu hiệu nhận biết:

• Khi vào vườn vào thời điểm rầy phát triển mạnh, bà con có thể nghe thấy tiếng động “lách tách” nhỏ.
• Quan sát kỹ sẽ thấy lá non bị cong queo, rìa lá khô.
• Chùm hoa khô đen và rất dễ rụng khi chạm nhẹ.

Sâu đục trái xoài (Noorda albizonalis)

Sâu đục trái tấn công trực tiếp vào quả ở mọi giai đoạn, gây thối hỏng từ bên trong và làm quả rụng sớm, làm giảm sút nghiêm trọng năng suất thu hoạch. 

Sâu non sau khi nở sẽ đục một lỗ nhỏ (thường ở gần cuống hoặc chóp quả) rồi chui vào bên trong ăn phá phần thịt quả, khiến quả dễ dàng rụng sớm khi có gió nhẹ.

Dấu hiệu nhận biết:

• Phát hiện các lỗ đục nhỏ trên vỏ quả, xung quanh có thể có phân sâu màu nâu đen đùn ra.
• Quả bị hại thường có vết nứt, biến dạng.
• Khi bổ ra sẽ thấy sâu non cùng phần thịt quả bị thối rữa, có mùi hôi.

Ruồi đục trái (Bactrocera spp.)

Ruồi đục trái là đối tượng kiểm dịch nguy hiểm, chúng đẻ trứng vào quả sắp chín và gây thối nhũn thịt quả, là rào cản lớn khi xuất khẩu.

Theo Cục Bảo vệ Thực vật, đây là một trong những rào cản chính khiến trái cây Việt Nam khó thâm nhập vào các thị trường khó tính. Ruồi trưởng thành dùng vòi đẻ trứng vào bên trong vỏ quả, dòi (ấu trùng) nở ra sẽ ăn phá thịt quả, làm quả mất giá trị hoàn toàn.

Dấu hiệu nhận biết:

• Trên vỏ quả xuất hiện những vết châm nhỏ li ti, màu sẫm.
• Khoảng 3 ngày sau, nếu ấn nhẹ vào vết châm sẽ thấy dịch nước rỉ ra.
• Bổ quả ra sẽ thấy những con dòi màu trắng đục bên trong.

Rệp sáp (Pseudoccoccus sp.)

Rệp sáp chích hút nhựa làm cây suy kiệt và bao phủ các bộ phận non bằng một lớp phấn trắng, thường phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết khô nóng. Chúng làm cây còi cọc, đọt non thui chột, hoa và trái non có thể bị rụng. Chất thải của rệp cũng tạo điều kiện cho nấm bồ hóng phát triển.

Dấu hiệu nhận biết:

• Có những cụm phấn trắng như bông gòn, bám chặt ở các kẽ lá, nách lá, cuống hoa và đặc biệt là ở cuống trái, nơi tiếp giáp với quả.

Sâu đục cành non (Alcicodes sp.)

Loài sâu xoài này đục vào bên trong các cành non, gây héo và chết khô cành, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự sinh trưởng và khả năng cho trái trong các vụ tiếp theo. 

Sâu non nở ra từ trứng do sâu trưởng thành đẻ trên đọt non, sau đó ăn dần vào bên trong, đục một đường rỗng làm cho toàn bộ cành non phía trên bị héo rũ, khô và chết đi.

Dấu hiệu nhận biết:

• Các đọt non, cành non của cây tự nhiên bị héo rũ xuống dù cây vẫn đủ nước.
• Quan sát kỹ sẽ thấy một lỗ đục nhỏ trên cành, nơi sâu xâm nhập, đôi khi có phân đùn ra ngoài.

Bọ cắt lá xoài (Deporaus marginatus)

Bọ cắt lá gây hại bằng cách cắt ngang các lá non, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây con và đợt lộc mới, đặc biệt gây hại nặng trong vườn ươm. Bọ trưởng thành đẻ trứng vào mép lá non, sau đó cắn một đường gần như hoàn hảo ngang qua phiến lá.

Dấu hiệu nhận biết:

• Vào sáng sớm, quan sát dưới gốc cây sẽ thấy nhiều lá non bị cắt ngang một cách gọn gàng, nằm rải rác trên mặt đất.

Bệnh thán thư xoài (Colletotrichum gloeosporioides)

Bệnh thán thư là bệnh hại nguy hiểm nhất, gây ra các đốm đen trên lá, hoa và quả, đặc biệt phát triển mạnh trong mùa mưa và được xem là “cơn ác mộng” của nhà vườn. Bệnh tấn công làm lá cháy khô, hoa bị rụng, quả bị thối và chai sượng.

Dấu hiệu nhận biết:

• Trên lá: Xuất hiện những đốm nhỏ màu nâu sẫm, sau lớn dần thành hình tròn hoặc góc cạnh, viền nâu đậm, tâm màu xám trắng, gây thủng lá.
• Trên hoa: Những đốm đen nhỏ li ti xuất hiện trên cuống và cánh hoa, làm cả chùm hoa bị khô đen và rụng.
• Trên quả: Vết bệnh là những đốm đen nhỏ, hơi lõm xuống, ăn sâu vào thịt quả, có thể xuất hiện các dòng nhựa màu hồng cam khi trời ẩm.

Bệnh phấn trắng xoài (Oidium mangiferae)

Bệnh phấn trắng bao phủ các bộ phận non của cây bằng một lớp phấn trắng xám, làm khô và rụng hoa, quả non, thường gây hại nặng trong mùa khô, thời tiết se lạnh. 

Lớp phấn này làm cho các bộ phận bị hại không quang hợp được, dần dần bị khô, biến dạng, chuyển màu đen rồi rụng đi.

Dấu hiệu nhận biết:

• Rất dễ nhận biết với một lớp phấn màu trắng xám bao phủ trên bề mặt lá non, chùm hoa và quả non.

Bệnh đốm đen trên xoài (Xanthomonas campestris)

Bệnh đốm đen do vi khuẩn gây ra các đốm đen nổi gờ trên lá và quả, có khả năng lây lan nhanh qua nước mưa và gió, đặc biệt trong mùa mưa bão. Vết bệnh trên lá và quả là những đốm nhỏ màu đen, có hình dạng bất định và đặc biệt là nổi gờ lên trên bề mặt.

Dấu hiệu nhận biết:

• Trên quả, vết bệnh thường nứt ra, chảy nhựa, tạo điều kiện cho các vi sinh vật khác xâm nhập và gây thối quả.

Bệnh khô đọt, thối trái trên xoài

Bệnh này gây khô héo các đọt non và có thể làm thối quả từ cuống vào trong, làm mất giá trị thương phẩm. Bệnh thường bắt đầu với các đốm sậm màu trên nhánh đọt non, sau đó lan dần làm cành bị khô, nhăn nheo và đôi khi chảy mủ.

Dấu hiệu nhận biết:

• Nếu bệnh tấn công quả, nó có thể lan từ cuống vào trong thịt quả. Khi bổ ra sẽ thấy các sọc đen chạy dọc bên trong.

Bệnh nấm hồng trên xoài (Corticium salmonicolor)

Bệnh nấm hồng tạo ra các mảng nấm màu hồng trên thân, cành (thường ở chảng ba), gây nứt vỏ và chết cành. Phần vỏ cây bị bệnh sẽ nứt ra, khô dần và làm chết cả cành hoặc thân cây.

Dấu hiệu nhận biết:

• Ban đầu mảng nấm mịn như lớp sơn, sau đó hình thành các gai nấm nhỏ.

Bệnh bồ hóng xoài

Bệnh bồ hóng là một lớp muội đen phát triển dựa trên chất thải của côn trùng chích hút, không gây hại trực tiếp nhưng cản trở quang hợp và làm xấu mẫu mã. Lớp muội đen này làm giảm khả năng quang hợp của lá, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây và làm trái bị bẩn, bán mất giá.

Dấu hiệu nhận biết:

• Một lớp muội đen như bồ hóng bếp, bao phủ trên bề mặt lá, cành, quả.

Bệnh xì mủ xoài

Bệnh xì mủ gây ra các vết nứt trên thân cành, từ đó nhựa cây chảy ra và khô lại, bệnh nặng có thể làm chết cây. Bệnh nặng có thể làm vỏ cây ở vùng bệnh bị thối, khô và chết cây.

Dấu hiệu nhận biết:

• Trên thân và cành chính xuất hiện các vết nứt, nhựa chảy ra ban đầu trong suốt sau đó chuyển sang màu hổ phách rồi khô cứng lại.

Biện pháp phòng trừ sâu bệnh trên cây xoài hiệu quả

Để quản lý sâu bệnh hại cây xoài hiệu quả và tiết kiệm chi phí, AgriDrone khuyến cáo bà con áp dụng đồng bộ các biện pháp và ưu tiên các biện pháp sinh học, canh tác, hạn chế tối đa việc lạm dụng thuốc hóa học.

• Chọn giống xoài sạch bệnh, khỏe mạnh: Sử dụng giống đã qua kiểm dịch, kháng sâu bệnh tốt để hạn chế nguy cơ lây nhiễm từ đầu vụ.
• Vệ sinh vườn, cắt tỉa cành lá hợp lý: Loại bỏ cành, lá già yếu, tàn dư sâu bệnh để vườn thông thoáng, giảm nơi trú ngụ của sâu bệnh.
• Bón phân cân đối, tăng sức đề kháng cho cây: Bổ sung phân hữu cơ, vi sinh, phân lân và kali hợp lý giúp cây phát triển tốt, chống chịu sâu bệnh.
• Tưới nước hợp lý, tránh ngập úng hoặc quá ẩm: Điều chỉnh chế độ tưới phù hợp theo mùa, giảm nguy cơ phát sinh nấm bệnh.
• Bao trái xoài đúng kỹ thuật: Dùng túi bao chuyên dụng khi quả đạt 3–4cm để phòng ruồi, sâu đục trái, rệp sáp tấn công quả non.
• Thu gom, tiêu hủy bộ phận bị sâu bệnh: Kịp thời loại bỏ và tiêu hủy cành, lá, quả bị sâu bệnh nhằm giảm nguồn lây lan trong vườn.
• Sử dụng biện pháp sinh học: Tạo điều kiện cho thiên địch tự nhiên như bọ rùa, ong ký sinh phát triển, hỗ trợ diệt trừ rệp, sâu non.
• Dùng bẫy sinh học, bẫy màu, bẫy pheromone: Lắp đặt bẫy quanh vườn để thu hút, tiêu diệt ruồi đục trái, sâu trưởng thành mà không cần dùng hóa chất.

Phòng và trị sâu bệnh cho cây xoài bằng máy bay phun thuốc

Sử dụng máy bay phun thuốc cho xoài là giải pháp phòng trừ sâu bệnh hiệu quả được nhiều địa phương hiện nay áp dụng. Máy bay phun thuốc trừ sâu được trang bị những tính năng thông minh giúp tăng hiệu quả phòng trừ sâu bệnh đạt trên 90%, tiết kiệm thời gian, tiết kiệm nhân công, giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất và chất lượng nông sản khi thu hoạch, tăng giá trị thương phẩm của xoài.

Đặc biệt còn giúp bảo vệ sức khỏe cho người nông dân và giảm ô nhiễm môi trường.

Hiện nay AgriDrone Việt Nam là đơn vị uy tín cung cấp giải pháp máy bay phun thuốc trừ sâu với nhiều trạm phun dịch vụ trên toàn quốc.

Bà con quan tâm đến giải pháp phun thuốc trừ sâu bằng máy bay không người lái xin vui lòng liên hệ AgriDrone Việt Nam để được chúng tôi hỗ trợ.