Cách trồng cây bơ đúng kỹ thuật và đơn giản

Từ một loại cây ăn quả quen thuộc, cây bơ đang dần trở thành cây trồng chủ lực tại nhiều địa phương nhờ giá trị kinh tế vượt trội và tiềm năng xuất khẩu lớn. Để biến tiềm năng đó thành lợi nhuận thực tế, việc nắm vững kỹ thuật canh tác chuyên sâu là yêu cầu bắt buộc.

Bài viết này của AgriDrone sẽ giúp bà con hiểu rõ đặc tính sinh trưởng đến cách trồng cây bơ để bà con đạt được năng suất cao nhất.

Đặc điểm sinh trưởng của cây bơ mà nhà nông cần nắm rõ

Cây bơ là loại cây thân gỗ, á nhiệt đới, có tốc độ sinh trưởng nhanh và bộ rễ ăn nông, đòi hỏi điều kiện khí hậu và đất đai đặc thù để phát triển tốt nhất.

Bộ rễ

Rễ cây bơ rất nhạy cảm. Chúng phát triển chủ yếu ở tầng đất mặt (0-30cm), ăn nông và ít có rễ tơ. Đặc điểm này khiến cây bơ không chịu được ngập úng. Chỉ cần ngập nước trong 24-48 giờ, bộ rễ có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến bệnh thối rễ do nấm Phytophthora và làm cây chết.

Thân và tán

Cây bơ có thể phát triển thành cây gỗ lớn, cao tới 20 mét nếu không được cắt tỉa. Tán lá rậm rạp, xanh quanh năm, tạo bóng mát lớn, nhưng cũng đòi hỏi phải được tạo tán hợp lý để ánh sáng có thể xuyên qua, kích thích ra hoa và giảm sâu bệnh.

Đặc điểm ra hoa

Hoa bơ có cơ chế nở rất đặc biệt, được gọi là “lưỡng tính dị giao đồng chu” (dichogamy). Điều này có nghĩa là mỗi bông hoa sẽ nở hai lần trong hai ngày liên tiếp:

• Loại A: Lần 1 nở buổi sáng dưới dạng hoa cái (nhận phấn), lần 2 nở buổi chiều ngày hôm sau dưới dạng hoa đực (tung phấn). Ví dụ: Giống Hass, Reed.
• Loại B: Lần 1 nở buổi chiều dưới dạng hoa cái, lần 2 nở buổi sáng ngày hôm sau dưới dạng hoa đực. Ví dụ: Giống Fuerte, Booth, 034.

Để tối đa hóa khả năng thụ phấn và đậu quả, bà con nên trồng xen kẽ các giống bơ thuộc nhóm A và nhóm B trong vườn.

Yêu cầu sinh thái

Để dễ hình dung, AgriDrone đã tổng hợp các yêu cầu cốt lõi vào bảng sau:

Chuẩn bị trước khi trồng bơ

Để trồng bơ thành công, khâu chuẩn bị cần tập trung vào ba yếu tố chính: chọn giống phù hợp với thị trường và khí hậu, xử lý đất trồng kỹ lưỡng, và xác định thời vụ, mật độ trồng hợp lý.

Lựa chọn giống

Việc chọn đúng giống quyết định đến 50% thành công. Dưới đây là các giống bơ năng suất cao đang được ưa chuộng tại Việt Nam:

• Bơ 034: Giống bơ sáp quả dài, dẻo, thơm, thích nghi tốt ở Lâm Đồng và Tây Nguyên. Thời gian thu hoạch kéo dài.
• Bơ Booth (Bơ bút): Quả tròn, vỏ dày, dễ bảo quản, rất được thị trường xuất khẩu ưa chuộng. Có khả năng chịu lạnh tốt hơn một số giống khác.
• Bơ Hass: Giống bơ số 1 thế giới. Quả nhỏ, vỏ sần sùi và chuyển sang màu tím đen khi chín. Thịt quả vàng, thơm ngon. Đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc cao hơn.

Lời khuyên từ AgriDrone: Bà con nên chọn mua cây giống tại các viện, trung tâm giống cây trồng uy tín để đảm bảo cây ghép đúng giống, sạch bệnh và có tiềm năng năng suất cao nhất.

Chuẩn bị đất và hố trồng

• Làm đất: Cày sâu, phơi ải để diệt mầm bệnh. Nếu đất chua (pH < 5.5), cần bón vôi (khoảng 1-1.5 tấn/ha) trước khi trồng ít nhất 20-30 ngày.
• Đào hố: Kích thước hố tiêu chuẩn là 60x60x60 cm. Khi đào, nên để riêng lớp đất mặt màu mỡ sang một bên.
• Bón lót: Đây là bước cực kỳ quan trọng để cung cấp dinh dưỡng cho cây con trong giai đoạn đầu. Công thức trộn cho 1 hố:
  • 20-30 kg phân chuồng hoai mục (hoặc 5-7 kg phân trùn quế)
  • 0.5 kg phân lân nung chảy hoặc supe lân
  • 0.5 kg vôi bột (để khử trùng và nâng pH)
  • Trộn đều hỗn hợp này với lớp đất mặt đã để riêng, sau đó lấp đầy hố và để ải trong 15-30 ngày trước khi trồng.

Thời vụ và mật độ trồng

• Thời vụ: Thời điểm trồng tốt nhất là vào đầu mùa mưa (khoảng tháng 5-7 dương lịch) để cây con bén rễ nhanh và tiết kiệm công tưới.
• Mật độ: Mật độ trồng phổ biến là 7m x 7m (khoảng 200 cây/ha). Khoảng cách này đảm bảo vườn cây thông thoáng, đủ ánh sáng, dễ dàng chăm sóc và quản lý sâu bệnh sau này.

Cách trồng bơ đúng kỹ thuật

Kỹ thuật trồng bơ đúng cách bao gồm hai phương pháp chính: trồng từ cây con ghép để đảm bảo năng suất và chất lượng, và trồng từ hạt cho mục đích trải nghiệm, mỗi phương pháp có quy trình riêng biệt.

Trồng từ cây con ghép 

Đây là phương pháp canh tác thương mại, giúp cây nhanh ra quả (sau 3-4 năm) và giữ nguyên đặc tính tốt của cây mẹ.

• Chọn cây giống: Cây cao 60-80cm, thân thẳng, mắt ghép liền lạc, bộ lá xanh tốt, không có dấu hiệu sâu bệnh.
• Rạch bỏ túi bầu: Dùng dao sắc rạch một đường dọc từ trên xuống dưới túi bầu. Thao tác nhẹ nhàng để tránh làm vỡ bầu đất.
• Đặt cây vào hố: Đào một lỗ nhỏ chính giữa hố trồng đã chuẩn bị, sâu hơn chiều cao bầu đất một chút. Đặt cây con vào sao cho mặt bầu cao hơn mặt đất xung quanh 5-10 cm (tránh trồng âm gây đọng nước).
• Lấp đất: Dùng đất nhỏ mịn lấp xung quanh bầu, nén nhẹ nhàng để cây đứng vững.
• Tưới nước và Cố định: Tưới đẫm nước ngay sau khi trồng (khoảng 10-15 lít/cây). Dùng 3 cọc tre cắm thành hình tam giác xung quanh và buộc nhẹ vào thân cây để tránh gió lay làm động rễ.
• Tủ gốc: Dùng rơm rạ, cỏ khô tủ xung quanh gốc (cách gốc 10cm) để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.

Trồng bơ từ hạt 

Trồng từ hạt rất thú vị nhưng có nhược điểm lớn: mất 7-10 năm mới có quả và quả có thể không ngon như cây mẹ do phân ly di truyền.

• Chọn hạt: Lấy hạt từ quả bơ to, chín ngon, không sâu bệnh.
• Ủ hạt: Rửa sạch hạt, lột lớp vỏ lụa nâu bên ngoài. Dùng 3-4 que tăm ghim vào giữa hạt.
• Ngâm trong nước: Đặt hạt lên miệng một ly nước sao cho phần đáy tròn của hạt ngập trong nước khoảng 1/3.
• Chờ nảy mầm: Đặt ly ở nơi có ánh sáng gián tiếp. Sau 3-6 tuần, hạt sẽ nứt ra, rễ mọc xuống và thân mầm vươn lên.
• Trồng vào chậu: Khi cây con cao khoảng 15-20cm, có thể chuyển vào chậu đất đã chuẩn bị.

Kỹ thuật chăm sóc cây bơ để cây khỏe, quả ngon

Chăm sóc cây bơ hiệu quả đòi hỏi sự cân bằng trong việc tưới nước “ẩm nhưng không úng”, bón phân khoa học theo từng giai đoạn, cắt tỉa cành tạo tán hợp lý và chủ động phòng trừ sâu bệnh.

Tưới nước

• Giai đoạn cây con (Năm 1-2): Cần giữ ẩm thường xuyên. Mùa khô tưới 2-3 lần/tuần.
• Giai đoạn kinh doanh: Cần nhiều nước nhất vào các giai đoạn ra hoa, đậu quả và nuôi quả. Đặc biệt lưu ý: Trước khi cây ra hoa khoảng 20-30 ngày, cần xiết nước (giảm lượng nước tưới) để kích thích phân hóa mầm hoa.

Bón phân

Bón phân đúng và đủ là yếu tố quyết định năng suất. AgriDrone khuyến nghị lịch trình bón phân như sau:

Cách bón: Đào rãnh nông theo hình chiếu của tán lá, rải đều phân rồi lấp đất và tưới nước.

Cắt tỉa, tạo tán

• Tạo tán (Năm 1-3): Khi cây cao 0.8-1m, bấm ngọn để cây ra các cành cấp 1. Giữ lại 3-4 cành khỏe mạnh, mọc đều các hướng. Tiếp tục bấm ngọn trên các cành cấp 1 để tạo cành cấp 2, 3.
• Cắt tỉa (Hàng năm): Sau mỗi vụ thu hoạch, tiến hành cắt bỏ các cành khô, cành sâu bệnh, cành mọc vượt, cành mọc trong tán làm vườn cây thông thoáng. Khống chế chiều cao cây ở mức 5-6m để tiện chăm sóc và thu hoạch.

Thu hoạch và bảo quản bơ đúng cách

Thu hoạch bơ đúng thời điểm và bảo quản đúng cách là khâu quyết định chất lượng thương phẩm của quả, cần dựa vào các dấu hiệu chín sinh lý và áp dụng kỹ thuật phù hợp.

Dấu hiệu nhận biết bơ thu hoạch được

Bơ không chín trên cây. Bà con cần thu hoạch khi quả bơ đã chín sinh lý (đã già).

• Vỏ quả chuyển từ màu xanh bóng sang xanh mờ, có thể có các đốm vàng.
• Cuống quả nhỏ lại, chuyển sang màu vàng nhạt.
• Lắc nhẹ nghe thấy tiếng hạt kêu bên trong (với một số giống).
• Hái thử vài quả, để 2-4 ngày nếu quả chín mềm, dẻo ngon là có thể thu hoạch đại trà.

Kỹ thuật thu hoạch và bảo quản

• Hái quả: Dùng kéo hoặc liềm chuyên dụng cắt cả cuống quả (để lại đoạn cuống 0.5-1cm). Tránh làm rơi, dập quả. Thu hoạch vào ngày trời râm mát.
• Bảo quản:
  • Phân loại quả, lau sạch bụi bẩn bằng khăn khô.
  • Để bơ ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Bơ sẽ chín tự nhiên sau 3-7 ngày.
  • Tuyệt đối không rửa bơ hoặc cho vào túi nilon kín khi quả còn xanh vì sẽ làm bơ bị thối.
  • Khi bơ đã chín mềm, có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh trong 3-5 ngày.

Một vườn bơ khỏe mạnh và bền vững là mục tiêu cuối cùng của mọi nhà nông tâm huyết. Bằng việc áp dụng nghiêm ngặt các kỹ thuật trên, AgriDrone tin rằng bà con hoàn toàn có thể trồng được được những vườn bơ trĩu quả, mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Và để quy trình canh tác sẽ giảm thiểu rủi ro, nhưng việc phòng trừ dịch hại ở những giai đoạn quan trọng vẫn là không thể thiếu để đảm bảo chất lượng quả. Drone phun thuốc trên cây bơ cho phép can thiệp chính xác, giảm lượng thuốc tồn dư và quan trọng nhất là tránh cho người nông dân phải tiếp xúc trực tiếp với hóa chất độc hại.

Để tìm hiểu sâu hơn về giải pháp canh tác an toàn và hiện đại này, hãy liên hệ với AgriDrone Việt Nam qua hotline 03 3838 9999 ngay hôm nay!